Jak przekazało w poniedziałek koordynujące działanie szlaku Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, wśród 365 wydarzeń znajdzie się: 67 wystaw, 104 warsztaty, 20 wykładów, 50 pokazów, 42 koncerty, 26 spektakli, 31 wydarzeń dla najmłodszych, 15 gier terenowych i 10 pikników.
Utworzony kilkanaście lat temu przez samorząd regionu Szlak Zabytków Techniki skupia obecnie 42 najciekawsze, dostępne turystycznie obiekty dziedzictwa przemysłowego w woj. śląskim.
Coroczne święto Szlaku, Industriada, stało się w poprzednich latach świętem całego zróżnicowanego kulturowo i historycznie woj. śląskiego. Jest to weekendowa impreza wypełniona koncertami, wystawami, zawodami sportowymi, prezentacjami oraz możliwością zwiedzania niedostępnych na co dzień miejsc.
Co roku główna część Industriady odbywa się w sobotę. W poprzednich latach święto organizowano zwykle pod koniec maja lub na początku czerwca; dwie jego ostatnie edycje odbyły się jednak – wobec uwarunkowań pandemicznych – we wrześniu.
Do 2019 r. koordynatorem szlaku i głównym organizatorem święta był wyspecjalizowany referat dziedzictwa przemysłowego w urzędzie marszałkowskim. W lutym 2020 r. decyzją zarządu województwa funkcje te przejęło współprowadzone przez samorządy woj. śląskiego oraz Zabrza Muzeum Górnictwa Węglowego.
Zdecydowaną większość wydarzeń Industriady organizują obiekty Szlaku bądź instytucje kultury woj. śląskiego. Część atrakcji przygotowują "obiekty zaprzyjaźnione", czyli instytucje wybrane w konkursie na plan najciekawszych imprez wzbogacających program imprezy.
Jak wyjaśniają koordynatorzy Szlaku i jego święta, tegoroczny motyw przewodni Industriady krąży wokół zagadnień związanych ze sztuką: przez same obiekty, ich architekturę czy funkcje, jakie dziś pełnią. Na Szlaku znajdują się bowiem obiekty, które są dziełami sztuki architektonicznej – jak Nikiszowiec, najbardziej znane osiedle robotnicze w Polsce, wybudowany w stylu neobarokowym w XIX w. Pałac Schoena - Muzeum w Sosnowcu (w tym roku obiekt zaprzyjaźniony Industriady) czy maszynownia Szybu Chrobry I w Pszowie, którą zaprojektował światowej sławy niemiecki architekt – Hans Poelzig.
Przemysł był źródłem inspiracji dla często przełomowych dzieł. To np. obraz Adolfa Mentzela "Walcownia w Królewskiej Hucie", o którym będzie opowiadało Muzeum Hutnictwa w Chorzowie czy fotografie Karla-Ludwiga Maxa Steckel’a, który był światowym pionierem fotografowania przemysłu (opowieści o nim będzie można posłuchać w zabrzańskim Szybie Maciej).
Przemysł w służbie sztuki to też sztuka użytkowa. Oddział Odlewnictwa Artystycznego Muzeum w Gliwicach ma kolekcję odlewów z żeliwa, powstałych w Królewskiej Odlewni Żelaza. Z zakładem związany był Theodor Erdmann Kalide, którego praca "Chłopiec z łabędziem" w 1851 r. zdobyła brązowy medal na Wielkiej Wystawie w Londynie. Wyroby Fabryki Porcelany – kiedyś "Porcelany Giesche", a od 1952 r. "Bogucice" do dziś są obecne na stołach w różnych stronach świata.
Sztuka była jednym ze sposobów spędzania czasu wolnego przez pracowników kopalń, hut i fabryk. Twórczość górnika Teofila Ociepki można obejrzeć w Nikiszowcu w oddziale Muzeum Historii Katowic. Do dziś działa założona przez niego artystyczna Grupa Janowska, która też będzie prezentowana na tegorocznej Industriadzie.
Obiekty poprzemysłowe stają się dzisiaj nierzadko przestrzenią dla sztuki; na Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego to Galeria Szyb Wilson (największa polska prywatna galeria sztuki), Galeria Sztuki Współczesnej Elektrownia, Galeria w Browarze Obywatelskim Tychy, w którego wnętrzach znajduje się Tichauer Art Gallery, czy Stara Fabryka - Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej.
Ubiegłoroczna, 13. Industriada odbyła się w sobotę 3 września. Motywem przewodnim wydarzeń było hasło: "Po szychcie – czas na fajrant". 350 wydarzeń odbywało się w 41 obiektach zlokalizowanych w 25 miastach regionu.
Szlak Zabytków Techniki Woj. Śląskiego został pod koniec 2022 r. rozszerzony o działające od półtora roku Muzeum Hutnictwa w Chorzowie oraz o Stację Biblioteka w Rudzie Śląskiej - Chebziu. Tym samym szlak liczy obecnie 42 obiekty.
Mateusz Babak
