W 2008 r. zmarli: Edward Kłosiński, Jadwiga Żukowska, Gustaw
Holoubek, Piotr Łazarkiewicz, Marian Glinka, Wieńczysław Gliński,
Dariusz Siatkowski, Krzysztof Zaleski, Stanisław Różewicz, Jan
Machulski, Władysław Ślesicki.
STYCZEŃ
- W Milanówku k. Warszawy zmarł w wieku 65 lat wybitny operator
filmowy Edward Kłosiński. Był autorem zdjęć do wielu znakomitych
filmów, m.in.: "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy, "Barw ochronnych"
Krzysztofa Zanussiego, "Człowieka z marmuru" Wajdy, "Wodzireja"
Feliksa Falka, "Bez znieczulenia" Wajdy, "Panien z Wilka" Wajdy,
"Człowieka z żelaza" Wajdy, "Kroniki wypadków miłosnych" Wajdy,
drugiego filmu z cyklu "Dekalog" Krzysztofa Kieślowskiego oraz
"Białego" Kieślowskiego.
- W Łodzi w wieku 81 lat zmarła Jadwiga Żukowska, autorka ponad 40
filmów dokumentalnych. Realizowała filmy o różnorodnej tematyce: o
problemach społecznych, sztuce, balecie, a także o dzieciach i dla
dzieci. W reżyserskim dorobku miała m.in. dokumenty "Moje, nie
dam", "Gdańska sztuka kuźnicza", "Darek Dziedziech", "Kolorowe
piórka", "Ze światłem".
- Dramat "Katyń" w reżyserii Andrzeja Wajdy został nominowany do
Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Nominację do
Oscara, w kategorii najlepszy krótkometrażowy film animowany,
otrzymał ponadto polsko-brytyjski "Piotruś i wilk", ekranizacja
baśni muzycznej Sergiusza Prokofiewa będąca wspólnym dziełem
łódzkiej spółki Se-ma-for Produkcja Filmowa i brytyjskiej firmy
BreakThru Films.
LUTY
- Na 58. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie odbyła się
uroczysta międzynarodowa premiera "Katynia" Andrzeja Wajdy. Wzięła
w niej udział Angela Merkel. Kanclerz Niemiec wyraziła wielkie
uznanie dla dzieła Wajdy.
- Podczas oscarowej gali w Los Angeles polsko-brytyjski "Piotruś i
wilk" otrzymał Oscara w kategorii najlepszy krótkometrażowy film
animowany. Niestety, Oscara nie przyznano "Katyniowi" Andrzeja
Wajdy. W kategorii najlepszy obraz nieanglojęzyczny - w której o
statuetkę walczył "Katyń" - triumfował austriacki film "Fałszerze"
w reżyserii Stefana Ruzowitzky'ego.
MARZEC
- W Warszawie w wieku 85 lat zmarł wybitny aktor Gustaw Holoubek,
wielka postać polskiego teatru i kina. W środowisku teatralnym był
niekwestionowanym autorytetem zawodowym i moralnym. W 1963 r.
został aktorem Teatru Narodowego - tam w reżyserii Kazimierza
Dejmka powstała w 1967 r. jego legendarna kreacja Gustawa-Konrada
w przedstawieniu Mickiewiczowskich "Dziadów". Holoubek zagrał w
ponad 50 filmach, m.in. w "Pętli" i "Pożegnaniach" Wojciecha
Jerzego Hasa, "Prawie i pięści" Jerzego Hoffmana i Edwarda
Skórzewskiego oraz "Salcie" i "Jak daleko stąd, jak blisko"
Tadeusza Konwickiego.
- W Warszawie powstało Studio im. Andrzeja Munka, utworzone w celu
wspierania debiutujących polskich filmowców. Celem działalności
Studia Munka jest produkcja filmów obejmująca: pełnometrażowe
debiuty kinowe, filmy fabularne w ramach programu "30 minut",
dokumentalne w ramach programu "Pierwszy dokument" oraz animowane
w ramach programu "Młoda animacja".
KWIECIEŃ
- "Katyń" Andrzeja Wajdy był triumfatorem gali Polskich Nagród
Filmowych Orły 2008. Ceremonia wręczenia Orłów odbyła się w
Warszawie. Twórcom "Katynia" przypadło siedem statuetek. Oprócz
Orła za najlepszy polski film, były to Orły w kategoriach:
drugoplanowa rola kobieca - nagroda dla Danuty Stenki, muzyka -
nagroda dla Krzysztofa Pendereckiego, zdjęcia - nagroda dla Pawła
Edelmana, dźwięk - nagroda dla Jacka Hameli, kostiumy - nagroda
dla Magdaleny Biedrzyckiej i Andrzeja Szenajcha, oraz scenografia -
nagroda dla Magdaleny Dipont.
MAJ
- Film "Tulpan" w reżyserii Siergieja Dworcewoja uhonorowano
nagrodą Un Certain Regard na festiwalu w Cannes. "Tulpan" to
wspólna produkcja Niemiec, Szwajcarii, Rosji, Kazachstanu i
Polski. Polacy mieli znaczący udział w pracach nad tym filmem - z
naszego kraju pochodził cały pion operatorski, na czele którego
stała autorka zdjęć Jolanta Dylewska.
CZERWIEC
- W Warszawie w wieku 54 lat zmarł reżyser filmowy i teatralny
Piotr Łazarkiewicz. Wyreżyserował m.in. filmy "Fala", "Kocham
kino", "W środku Europy", "Pora na czarownice" i "0_1_0". Był
ponadto reżyserem wielu spektakli teatralnych, m.in. "Absolwenta"
Charlesa Webba w Teatrze Bagatela w Krakowie. Dwukrotnie wystawił
"Kartotekę" Tadeusza Różewicza - w Teatrze Jeleniogórskim im.
Cypriana Norwida w 2002 r. oraz w Teatrze Miejskim im. Witolda
Gombrowicza w Gdyni w 2005 r. Ostatnim teatralnym spektaklem
Łazarkiewicza byli "Mężczyźni na skraju załamania nerwowego" w
warszawskim Teatrze Bajka.
- W Warszawie w wieku 65 lat zmarł aktor teatralny i filmowy
Marian Glinka. Współpracował z kilkoma teatrami, m.in. z Teatrem
Dramatycznym, Teatrem Nowym i Teatrem Ateneum w Warszawie oraz z
Teatrem Współczesnym we Wrocławiu. Jako aktor filmowy zagrał m.in.
w "Nie lubię poniedziałku" Tadeusza Chmielewskiego, "Ziemi
obiecanej" Andrzeja Wajdy, "Barwach ochronnych" Krzysztofa
Zanussiego, "Quo vadis" Jerzego Kawalerowicza i "Wiedźminie" Marka
Brodzkiego.
- TVP ogłosiła decyzję o uproszczeniu procedur finansowania filmów
kinowych. Ustalono, że decyzję o uruchomieniu produkcji filmu
będzie podejmował zarząd spółki na wniosek dyrektora Agencji
Filmowej TVP. Wcześniej decyzje dotyczące produkcji kinowej
podejmowano w antenach TVP, a filmy były finansowane z budżetów
anten.
LIPIEC
- W Warszawie w wieku 87 lat zmarł wybitny aktor Wieńczysław
Gliński. Do jego najbardziej znanych filmowych kreacji należały
role porucznika "Zadry" z "Kanału" Andrzeja Wajdy i kapitana
Grabińskiego z "Orła" Leonarda Buczkowskiego. Gliński zagrał też
m.in. w filmach "Sprawa pilota Maresza" Leonarda Buczkowskiego,
"Jutro premiera" Janusza Morgensterna, "Jak być kochaną" Wojciecha
Jerzego Hasa, "Echo" Stanisława Różewicza, "Lekarstwo na miłość"
Jana Batorego. Jego ostatnią filmową rolą była kreacja w "Jeszcze
nie wieczór" Jacka Bławuta (2008).
SIERPIEŃ
- Rozpoczęła się dyskusja nt. kontrowersyjnego projektu filmu
wojennego "Tajemnica Westerplatte", którego realizację - na
podstawie własnego scenariusza - planuje Paweł Chochlew.
Bohaterska obrona Westerplatte ma być w tym filmie tłem dla
relacji pomiędzy dwoma żołnierzami: majorem Henrykiem Sucharskim i
kapitanem Franciszkiem Dąbrowskim. Według informacji
przekazywanych w sierpniu przez Chochlewa, w "Tajemnicy
Westerplatte" zagrać mają m.in. Bogusław Linda, Robert
Żołędziewski i Paweł Małaszyński, autorem muzyki ma być Jan A.P.
Kaczmarek, a scenografię przygotuje Allan Starski.
WRZESIEŃ
- Dramat "Mała Moskwa" w reżyserii Waldemara Krzystka otrzymał
Złote Lwy dla najlepszego filmu na 33. Festiwalu Polskich Filmów
Fabularnych w Gdyni. Nagrodę dla najlepszego reżysera otrzymała w
Gdyni Małgorzata Szumowska - doceniona za reżyserię filmu "33
sceny z życia". Nagrodę dla najlepszej pierwszoplanowej aktorki
przyznano Swietłanie Chodczenkowej - za rolę w "Małej Moskwie"
Krzystka, a dla pierwszoplanowego aktora Janowi Nowickiemu - za
rolę w filmie "Jeszcze nie wieczór" w reżyserii Jacka Bławuta.
- Andrzej Wajda ogłosił zakończenie zdjęć do swojego nowego filmu
"Tatarak", ekranizacji opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, z
Krystyną Jandą w roli głównej. Oprócz Jandy, w "Tataraku" zagrali
m.in. Jan Englert, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Julia Pietrucha i
Paweł Szajda. Zdjęcia do "Tataraku" trwały od 12 sierpnia; kręcono
je w Grudziądzu, Warce, Zalesiu Dolnym, w okolicach Płocka i
Warszawie. Film zrealizowano wg scenariusza będącego adaptacją
opowiadania Iwaszkiewicza; scenariusz uzupełniono o wątki
pochodzące z utworu innego pisarza - z opowiadania "Nagłe
wezwanie" autorstwa Węgra Sandora Maraiego. Premierę obrazu
zapowiedziano na pierwszy kwartał 2009 r.
PAŹDZIERNIK
- W wieku 48 lat zmarł aktor filmowy i teatralny Dariusz
Siatkowski. Zagrał m.in. w filmach "Kogel-mogel" oraz "Galimatias
czyli Kogel-mogel 2" Romana Załuskiego, "Śmierć jak kromka chleba"
Kazimierza Kutza, "Szabla od komendanta" Jana Jakuba Kolskiego,
"Reich" Władysława Pasikowskiego. Był związany z Teatrem im.
Jaracza w Łodzi, w którym grał w latach 1984-92, 1994-96 i od 1997
r. W latach 1992-94 występował w Teatrze im. Słowackiego w
Krakowie, a w latach 1996-97 w Teatrze Polskim we Wrocławiu.
- W Warszawie w wieku 60 lat zmarł aktor filmowy i teatralny,
reżyser i scenarzysta Krzysztof Zaleski. Zagrał m.in. w filmach
"Bez znieczulenia" Andrzeja Wajdy, "Gorączka" Agnieszki Holland,
"Matka Królów" Janusza Zaorskiego, a także w serialu "Zmiennicy"
Stanisława Barei. Jako reżyser współpracował m.in. z warszawskimi
teatrami Współczesnym, Roma i Ateneum. Był wykładowcą w
warszawskiej PWST. W 2006 r. powołano go na stanowisko Głównego
Reżysera Teatru Polskiego Radia, a od 2007 r. pełnił funkcję
dyrektora i redaktora naczelnego programu 2 Polskiego Radia.
LISTOPAD
- W Warszawie w wieku 84 lat zmarł reżyser Stanisław Różewicz.
Zrealizował m.in. filmy "Świadectwo urodzenia", "Westerplatte",
"Drzwi w murze", "Opadły liście z drzew", "Kobieta w kapeluszu". W
latach 1967-1968 i 1972-1980 był kierownikiem artystycznym Zespołu
Filmowego Tor, w którym powstało wiele znakomitych filmów, m.in.
"Struktura kryształu" Krzysztofa Zanussiego, "Ocalenie" Edwarda
Żebrowskiego i "Amator" Krzysztofa Kieślowskiego.
- "Seksmisję" Juliusza Machulskiego uhonorowano podczas gali w
Warszawie Złotą Kaczką dla najlepszej polskiej komedii stulecia.
Nagrody dla najlepszych polskich aktorów komediowych stulecia
otrzymali Irena Kwiatkowska i Jerzy Stuhr. Za najlepszy polski
film sezonu 2007/2008 uznano "Lejdis" Tomasza Koneckiego. Złote
Kaczki to nagrody przyznawane przez czytelników magazynu "Film",
głosujących co roku w specjalnym plebiscycie.
- W Warszawie w wieku 80 lat zmarł Jan Machulski, aktor filmowy,
teatralny i telewizyjny, reżyser i pedagog. Zagrał m.in. w
filmach: "Ostatni dzień lata" Jana Laskowskiego i Tadeusza
Konwickiego, "Orzeł" Leonarda Buczowskiego, "Rękopis znaleziony w
Saragossie" Wojciecha Jerzego Hasa, "Sublokator" Janusza
Majewskiego, "Rzeczpospolita babska" Hieronima Przybyła. Wystąpił
też w kilku filmach reżyserowanych przez syna - Juliusza
Machulskiego: "Vabank", "Vabank II, czyli Riposta", "Kingsajz",
"Kiler", "Kiler-ów 2-óch", "Vinci". Przez wiele lat wykładał na
Wydziale Aktorskim łódzkiej "filmówki".
GRUDZIEŃ
- Maciej Stuhr, odtwórca jednej z głównych ról w filmie Małgorzaty
Szumowskiej "33 sceny z życia", został laureatem Nagrody im.
Zbyszka Cybulskiego 2008. Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego jest
przyznawana corocznie młodym polskim aktorom wyróżniającym się
wybitną indywidualnością - za ich role filmowe z ostatniego sezonu.
- W Warszawie w wieku 81 lat zmarł reżyser Władysław Ślesicki. Był
jednym z czołowych twórców polskiego dokumentu lat 50. i 60. Do
jego najważniejszych filmów dokumentalnych należą: "Gdzie diabeł
mówi dobranoc" (reżyseria wspólnie z Kazimierzem Karabaszem),
"Wśród ludzi", "Płyną tratwy", "Zanim opadną liście", "Rodzina
człowiecza". Ślesicki zrealizował także znany film fabularny -
ekranizację powieści Henryka Sienkiewicza "W pustyni i w puszczy",
a także serial telewizyjny "Lato leśnych ludzi".
- Montażystka Elżbieta Kurkowska, operator dźwięku Andrzej
Bohdanowicz i reżyser Stanisław Lenartowicz otrzymali Nagrody
Stowarzyszenia Filmowców Polskich (SFP) za dorobek życia.
Kurkowska odpowiadała za montaż m.in. filmów "Przypadek"
Krzysztofa Kieślowskiego i "Ucieczka z kina Wolność" Wojciecha
Marczewskiego oraz seriali "Wojna domowa" Jerzego Gruzy i
"Kolumbowie" Janusza Morgensterna. Bohdanowicz pracował m.in. na
planach filmów "W pustyni i w puszczy" Władysława Ślesickiego,
"Akcja pod Arsenałem" Jana Łomnickiego i "Pierścionek z orłem w
koronie" Andrzeja Wajdy. Lenartowicz wyreżyserował m.in. filmy
"Spotkania", "Giuseppe w Warszawie" i "Upiór".
* * * * * * * * * * * * *
2008 był rokiem obchodów 100-lecia polskiego filmu (w
październiku 1908 r. odbyła się premiera burleski "Antoś pierwszy
raz w Warszawie", uważanej za pierwszy polski film fabularny).
Ponadto w 2008 r. kontynuowano rozpoczęte rok wcześniej obchody
60-lecia polskiej animacji (premiera pierwszego polskiego filmu
animowanego - "Za Króla Krakusa" w reż. Zenona Wasilewskiego -
odbyła się w 1947 r.).
