ON AIR
od 17:00 Café Classic zaprasza: Natalia Grzeszczyk

Poznaj różne twarze muzyki filmowej i klasycznej!


Zabawne jest to, że muzyka Bacha tak doskonale wpisuje się we współczesne realia. Jego twórczość została zaadoptowania przez mistrzów swingu, bluesa, rocka czy muzyki hawajskiej.

O kompozytorze:

Każdy z wielkich kompozytorów miał ogromny wpływ na losy muzyki. Beethoven zmienił ją na zawsze, Mozart komponował z bożą iskrą, jednakże to Jan Sebastian Bach przez wielu uważany jest za najwspanialszego kompozytora wszech czasów. Jego muzyczne osiągnięcia zdają się być podsumowaniem wszystkiego co było przed nim i drogowskazem dla dalszych pokoleń. Taki geniusz jak Bach nie pojawił się w żadnej innej ze sztuk, mówił Pablo Casals, zafascynowany genialnym kompozytorem wybitny hiszpański wiolonczelista. Bach nie był łatwym we współżyciu człowiekiem – bezkompromisowość w stosunku do muzyki była przyczyną licznych nieporozumień z kolejnymi pracodawcami. Był bardzo wymagający w stosunku do śpiewaków i instrumentalistów, nie tolerował sprzeciwu. W odróżnieniu od innych kompozytorów, Bach napisał wiele utworów z myślą o edukacji członków swojej licznej rodziny. Niezwykły pragmatyzm kompozytora przekładał się na jego muzykę, w której aspekt logiczny górował nad emocjonalnym. Swoje muzyczne motto, zamknięte w dźwiękach B-A-C-H zawarł kompozytor w ostatniej kompozycji – poczwórnej fudze, ostatniej z tomu Kunst der Fuge BWV 1080, która urywa się w 239 takcie.

O utworach:

Jan Sebastian Bach był jednym z największych geniuszy muzycznych wszech czasów. Sięgał po wszystkie znane sobie gatunki muzyczne (za wyjątkiem opery). Komponował sonaty, koncerty, suity, kantaty, msze, motety, gatunki instrumentalne: preludia, sonaty, suity, fugi, a także utwory chóralne. Za życia nie doceniano jego kompozycji – niewiele utworów zostało nawet wydanych drukiem. Był postrzegany bardziej jako muzyczny dinozaur, odrzucający wszelkie nowinki. Zabawne jest to, że muzyka Bacha tak doskonale wpisuje się we współczesne realia. Jego twórczość została zaadoptowania przez mistrzów swingu, bluesa, rocka czy muzyki hawajskiej. Genialni pianiści jak Rachmaninow, Grainger czy Busoni dokonywali transkrypcji bachowskich kompozycji na fortepian, a Villa-Lobos opracował je w stylu brazylijskim, w cyklu suit nazwanych Bachianas brasileiras. Nie można też zapomnieć o słynnej aranżacji Arii na strunie G z III Suity orkiestrowej w wykonaniu Jacquesa Loussiera, nierozłącznie kojarzonej z reklamą cygar Hamlet. Ciężko jest uwierzyć, że współcześni Bachowi uważali go przede wszystkim za doskonałego organistę, nie zaś kompozytora. Bach był propagatorem muzyki organowej. Spod jego pióra wyszło wiele organowych arcydzieł. W młodości chłonął muzykę swoich wielkich poprzedników: Girolamo Frescobaldiego (1583-1643) i Dietricha Buxtehude (c.1637-1707), co w połączeniu z jego niewyczerpaną wyobraźnią muzyczną dało fenomenalne rezultaty. Nikt inny, w całej historii muzyki organowej nie stworzył tylu muzycznych „perełek”. Uznany brytyjski kompozytor i organista Sir Charles Hubert Hastings Parry (1848-1918) tak podsumował dokonania Bacha na tym polu: Bach osiągnął absolutne mistrzostwo. Jego dzieła wykorzystują wszystkie możliwości tego wspaniałego instrumentu. Wiedział też jaki urok znajduje się w prowadzeniu równolegle kilku melodii. Żaden inny późniejszy kompozytor nie dokonał tego co on. Niestety nie zachował się do naszych czasów manuskrypt Toccaty i fugi d-moll BWV 565 (utwór nr 1 i 2), nie ma także żadnych dowodów na publiczne wykonanie bądź dydaktyczne jej wykorzystanie. Jednakże Christoph Wolff – jeden z największych badaczy twórczości Bacha nie ma wątpliwości, że utwór ten to absolutnie genialne dzieło. Na przeciwległym biegunie twórczości niemieckiego kompozytora znajdują się chorały, których podstawą były znane hymny. Polifonia je otaczająca miała za zadanie uwypuklać tekst. Kilka najbardziej popularnych znajduje się na tej płycie: Wachet auf, ruft uns die Stimme, BWV 645, Nun freut euch, liebe Christien g’mein, BWV 734, Kommst Du nun, Jesu, von Himmel herunter, BWV 650, Nun komm, der Heiden Heiland, BWV 659, Schmücke dich, o liebe Seele, BWV 654, Nun danket alle Gott, BWV 657. Trzy utwory na tym krążku mają w swojej nazwie sformułowanie „fantazja”. Bach używał go, aby zaakcentować improwizacyjny charakter utworu. Fantazja G-dur BWV 572 (utwór nr 4) jest odpowiedzią na zainteresowanie stylem francuskim. Oryginalny manuskrypt posiada proste określenie: ‘Piece d`orgue’, a jego trzy główne fragmenty są oznaczone Très virement (‘bardzo żywo’), Gravement (‘uroczyście’) i Lentement (‘wolno’). Fantazja c-moll BWV 562 (utwór nr 11) jest wstępem do II części Bachowskiej Orgelbüchlein, bezcennej kolekcji preludiów chorałowych. Zaś Fantazja i Fuga g-moll BWV 542 „Wielka” (utwór nr 12 i 13) jest niezwykle emocjonalnym dziełem. Należąca do jednych z najdoskonalszych większych dzieł organowych Bacha Passacaglia c-moll BWV 582 (utwór nr 6) oparta jest na antycznej hiszpańskiej formie tanecznej. Jej cechą charakterystyczną jest powtarzający się temat w dolnym głosie. Temat zostaje przetworzony w 20 bardzo różnorodnych wariacjach, zaś temat fugi zaczerpnięty jest z passacagli.

Johann Sebastian Bach
Muzyka organowa Toccata i Fuga d-moll Wachet auf Fantazja g-moll
Tracklista:

Muzyka organowa
Toccata i Fuga d-moll, BWV 565
1. Toccata 2.31
2. Fuga 5.54
Simon Preston, organy
Organy z Kreuzbergkirche w Bonn, Niemcy
3. Wachet auf, ruft uns die Stimme, BWV 645 4.51
Simon Preston, organy
Organy z Trinity College w Cambridge
4. Fantazja G-dur BWV 572 7.47
5. Nun freut euch, liebe Christen g`mein, BWV 734 1.57
6. Passacaglia c-moll, BWV 582 12.54
Peter Hurford, organy
Organy z Kościoła Matki Boskiej Bolesnej w Toronto, Kanada (4,6)
Organy z Knox Grammar School w Sydney, Australia (5)

Słuchaj RMF Classic i RMF Classic+ w aplikacji.

Pobierz i miej najpiękniejszą muzykę filmową i klasyczną zawsze przy sobie.

Aplikacja mobilna RMF Classic