Jadwiga Rappé i organy na Łotwie

Znana na całym świecie polska śpiewaczka Jadwiga Rappé w sobotę 2 września o godz. 16.00 zainauguruje uroczystym koncertem odrestaurowane własnym sumptem organy w kościele w miejscowości Vecpils koło Liepaji na Łotwie. Do wspólnego koncertu artystka zaprosiła znanego organistę Jarosława Malanowicza i młodego skrzypka Janusza Wawrowskiego. Zabrzmią utwory Jana Sebastiana Bacha.

Kościół w Vecpils (niegdyś Altenburg) w Kurlandii w 1700 r. ufundował Otto Ernst von Rappe, pracujący wówczas na rzecz polskiego króla w stopniu rotmistrza wojska polskiego. Inicjały fundatora i jego małżonki, oraz rok budowy kościoła widnieją na kościelnej wieży, natomiast na prospekcie organowym zachował się herb rodu Rappe. Do dziś w kościele stoi też ławka fundatorów, zdobiona elementami batalistycznymi, wskazującymi na wojskową służbę fundatora. Wnętrze świątyni zdobią drewniane rzeźby i zdobienia w stylu miejscowego "ludowego" baroku. Kościół został wybudowany jako świątynia protestancka, ale już w 1726 r. przeszedł w ręce katolików. Miejscowa legenda głosi, iż syn fundatorów zakochał się w niewieście niższego stanu. Gdy pastor odmówił udzielenia im ślubu, Rappe junior przeszedł na katolicyzm i przechrzcił również całą miejscową ludność. Później ród przeniósł się do Galicji, a stamtąd dalej, nie tylko do różnych miast w Polsce, ale także do Kanady. Inna gałąź rodu mieszka w Szwecji.

Z opowieści przekazywanych z pokolenia na pokolenie Jadwiga Rappé wiedziała, że ród pochodzi z terenów dzisiejszej Łotwy. Dopiero jednak w 2004 r., gdy pracujący wówczas w Ambasadzie Polskiej w Rydze polski pianista Krzysztof Szyrszeń, zaprosił śpiewaczkę do Rygi jako solistkę w koncercie rocznicowym, poświęconym pamięci urodzonego na Łotwie polskiego dyrygenta Grzegorza Fitelberga, artystka po raz pierwszy odwiedziła ten kraj i z pomocą organizatora koncertu uzyskała bardziej szczegółowe informacje o historii swego rodu na Łotwie. W 2005 r. latem śpiewaczka ponownie, tym razem prywatnie z całą rodziną, wybrała się na Łotwę w sentymentalną podróż do malowniczej miejscowosci Vecpils, w której zachował się ufundowany przez przodków wiejski kościółek pod wezwaniem Św. Wawrzyńca. Również tą wyprawę pilotował mówiący po łotewsku Krzysztof Szyrszeń, który pomimo, że nie pracował już wtedy w ambasadzie, pozostał na Łotwie i przyjął propozycję pracy w Łotewskiej Akademii Kultury w Rydze, kontynuując organizację współpracy kulturalnej między Polską i Łotwą i rozpoczynając pionierską pracę tłumaczenia literatury łotewskiej na język polski. Ta wyprawa odbiła się sporym echem w łotewskich mediach, natomiast Jadwiga Rappé zdecydowała własnym sumptem odrestaurować kościelne organy, oraz zmobilizować Ministerstwa Kultury obydwu krajów do rozpoczęcia remontu zabytkowego obiektu. Jesienią tego samego roku śpiewaczka przywiozła na Łotwę znanego organistę Jarosława Malanowicza, by ten ocenił stan organów i wskazał renomowaną pracownię, w której można by je odnowić. Wybór padł na warsztat brata Michała Klepackiego ze Świętej Lipki. Renowacja opłacona z prywatnych środków artystki została przeprowadzona latem bieżącego roku, a 2 września odnowiony instrument zabrzmi po raz pierwszy. Wiosną kościół w Vecpils odwiedzili też eksperci z MKiDN w Warszawie.

W związku z tym, że zachodnia Łotwa jest zdecydowanie protestancka, kościół katolicki w Vecpils ma stosunkowo niewielkie znaczenie jako obiekt czysto sakralny. Miejscowe władze kościelne i świeckie są zgodne co do tego, że powinien on zacząć pełnić też funkcję centrum kulturalnego. W przyszłym roku planowana jest pierwsza edycja międzynarodowego festiwalu muzyki klasycznej w pięknym wnętrzu zabytkowego kościółka.