Geneza projektu sięga 2007 roku, kiedy fragmenty opery skomponowanej przez Karola Nepelskiego do libretta i w reżyserii Waldemara Raźniaka zostały wystawione na Dniach Muzyki Kompozytorów Krakowskich. Rok później "Solaris" w nieco zmienionej formule pokazano w Poznaniu, teraz sztuką zainteresował się festiwal Opera Rara. W najnowszej wersji opery wystąpią aktorzy Narodowego Starego Teatru w Krakowie, którym kieruje Waldemar Raźniak, sceną jednak nie będą teatralne deski, ale sala Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS, działającego przy Uniwersytecie Jagiellońskim.
"To okazja do tego, żeby przybyć na stację Solaris. Ta przestrzeń nadaje specyficzną rangę przedstawieniu ze względu zarówno na swoją nazwę, obecność naukowców, ale przede wszystkim sam synchrotron, wokół którego będzie się toczyć akcja" - powiedział PAP Waldemar Raźniak. "To nie jest urządzenie, które można wyłączyć, ono będzie działać przez cały czas spektaklu, a rozpędzane wewnątrz tego urządzenia elektrony wykonują podobne zadania do tych, jakie wykonywała stacja Solaris w powieści Lema. Być może obecność w samym tym centrum dla widzów stanie się ekwiwalentem obecności na stacji Solaris" - dodał.
W operze miejsce tradycyjnego śpiewu operowego zajmie wokal generowany elektronicznie, za pomocą algorytmu komputerowego, wspomaganego sztuczną inteligencją i wzbudzany głosami aktorów. "Funkcja śpiewu zostanie niejako przełożona na towarzyszącą aktorom elektronikę, która ma wytworzyć specyficzną aurę opisywanej przez Lema planety. Libretto jest napisane prozą, w formie scen dialogowych odnoszących się bezpośrednio do akcji powieści Stanisława Lema" - wyjaśnił reżyser.
Wystąpią Roman Gancarczyk (Gibarian), Krzysztof Globisz (Starszy mężczyzna), Adam Nawojczyk (Snaut), Karolina Staniec (Rhea), Krzysztof Zawadzki (Kris Kelvin) oraz grupa muzyczna Hashtag Ensemble. W programie festiwalu znalazły się cztery pokazy, które odbędą się między 1 a 4 lutego w Narodowym Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS przy ul. Czerwone Maki 98 w Krakowie.
Spektakl jest koprodukcją festiwalu Opera Rara, Narodowego Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej, Hashtag Ensemble i Warszawskiego Towarzystwa Scenicznego.
Centrum SOLARIS w Krakowie to ośrodek badań prowadzonych z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego. Dzięki synchrotronom naukowcy mogą badać zarówno skład danej substancji, jak i jej strukturę – światło synchrotronu może przenikać do wnętrza badanej materii. W Centrum SOLARIS przyspieszane są elektrony, które krążą w próżni wokół pierścienia synchrotronu (tzw. pierścienia akumulacyjnego), gdzie zyskują coraz większą energię. Synchrotron SOLARIS jest jedynym takim urządzeniem w Europie Środkowo-Wschodniej. Na świecie działa obecnie około 30 takich urządzeń.
Julia Kalęba
