Katowicki konkurs dyrygentów im. Fitelberga jest jednym z trzech najważniejszych polskich konkursów wykonawczych – obok Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie i Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Jest również jednym z niewielu konkursów dyrygenckich na świecie.
Tegoroczna edycja wydarzenia została zaplanowana ze szczególną myślą o 70. rocznicy śmierci patrona konkursu, dyrygenta, kompozytora i skrzypka Grzegorza Fitelberga (1879–1953), która przypada właśnie w 2023 r.
Jak przekazała PAP Elżbieta Huzior z Filharmonii Śląskiej, zgłoszenia do XI edycji konkursu przyjmowane były od 1 października 2022 r. do 15 lipca br. Zgłosiło się 256 młodych dyrygentów z 43 krajów. Na podstawie przesłanych materiałów filmowych komisja zakwalifikowała do konkursu 50 dyrygentów z 23 krajów.
Jury tworzy grono autorytetów muzycznego świata: dyrygenci, menedżerowie artystyczni, koncertmistrzowie i dyrektorzy znaczących instytucji: Lawrence Foster, Patrick Fournillier, Ayyub Guliev, Federico Hernández, Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Michał Nesterowicz, Yaroslav Shemet, Dmitry Sitkovetsky, Daniel Stabrawa, Christopher Warren-Green, Johannes Wildner, Stephen Wright oraz Andriy Yurkevych.
Konkurs otworzy uroczysty koncert inauguracyjny, w którym wystąpi orkiestra symfoniczna Filharmonii Śląskiej pod dyrekcją jej dyrektora artystycznego, a jednocześnie jurora w konkursie: Yaroslava Shemeta. Solistką będzie sopranistka Sonya Yoncheva. Zabrzmią dzieła Grzegorza Fitelberga, Gustawa Mahlera oraz Antonina Dvoraka. Koncert będzie transmitowany przez medici.tv.
Pierwszy etap zmagań konkursowych odbędzie się w dniach 18-21 listopada. Podczas drugiego etapu – 22 do 23 listopada – na scenie Filharmonii Śląskiej pojawią się artyści: Łukasz Długosz, Jakub Jakowicz, Piotr Pławner oraz Tomasz Strahl, wykonujący partie solowe w utworach konkursowych. Trzeci etap odbędzie się 24 listopada.
Zmagania konkursowe będzie można śledzić na żywo w Sali Koncertowej im. Karola Stryji w siedzibie Filharmonii Śląskiej w Katowicach. Ponadto będą one transmitowane na kanale Filharmonii Śląskiej na platformie YouTube oraz w Programie Drugim Polskiego Radia
Laureaci konkursu wystąpią na trzech koncertach: 25 listopada w Filharmonii Śląskiej, 27 listopada w Filharmonii Narodowej w Warszawie oraz 1 grudnia w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu. Koncert laureatów 25 listopada będzie transmitowany przez TVP Kultura oraz Program Drugi Polskiego Radia.
Zwycięzca konkursu otrzyma Złotą Batutę i 20 tys. euro (nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego), laureat II miejsca – Srebrną Batutę i 10 tys. euro (nagroda Marszałka Woj. Śląskiego), a III miejsca – Brązową Batutę i 6 tys. euro (nagroda Prezydenta Katowic).
Regulamin przewiduje także trzy równorzędne wyróżnienia z nagrodami w wysokości 4 tys. euro. Przyznane zostaną też nagrody pozaregulaminowe ufundowane przez Fundację im. Jerzego Semkowa, Kancelarię Prawną Sołtysiński, Kawecki&Szlęzak, Polskie Wydawnictwo Muzyczne oraz STOART. Uczestnicy dostaną ponadto zaproszenia do prowadzenia koncertów polskich oraz zagranicznych orkiestr – w tej edycji konkursu jest ich 42, w tym 9 poza granicami Polski.
Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga od 1982 r. należy do Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych z siedzibą w Genewie. Przeznaczony jest dla artystów, którzy nie ukończyli 39. roku życia, a jego renoma otwiera przed młodymi laureatami drogę do światowej kariery.
Misją wydarzenia jest umożliwianie startu artystycznego najzdolniejszym dyrygentom, ale również popularyzacja muzyki polskiej wśród zagranicznych uczestników i melomanów śledzących przebieg konkursu. Organizatorzy akcentują, że promocja polskiego dziedzictwa kulturowego poza granicami kraju była jedną z życiowych idei Grzegorza Fitelberga.
Mateusz Babak
