Nagrody Kustosza Pamięci Narodowej

Tytuł jest przyznawany co roku od 2002 roku przez kapitułę nagrody pod przewodnictwem prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Mogą ją otrzymywać instytucje, organizacje społeczne i osoby fizyczne za szczególnie aktywne działania na rzecz upamiętnienia historii polskiego narodu w latach 1939-1989, a także za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami IPN.

"Celem tej nagrody jest przywracanie i zachowanie prawdy i pamięci narodowej. Naszym zadaniem jest poszukiwanie i uhonorowanie ludzi, którzy kultywują pamięć narodu. Pamięć historyczna powinna być elementem polskiej duchowości" - mówił podczas uroczystości prezes IPN Janusz Kurtyka.

Helena Filipionek, nauczycielka i działaczka społeczna, podczas wojny była członkiem AK i duchową przywódczynię ponad 16-tysięcznej Polonii dyneburskiej na Łotwie, która uratowała materiały dokumentujące losy Polaków i polskich organizacji na Łotwie.

Irena i Jadwiga Zappe po II wojnie światowej stworzyły we Lwowie dom pomocy polskim dzieciom i młodzieży. Podtrzymywały tożsamość narodową i kształtowały świadomość historyczną młodych ludzi poprzez udzielanie tajnych lekcji historii, literatury i języka polskiego.

Zygmunt Walkowski to jeden z najbardziej zasłużonych badaczy i dokumentalistów polskiej historii najnowszej, zwłaszcza okresu II wojny światowej i Powstania Warszawskiego. Uznawany jest za wybitnego znawcę ikonografii fotograficznej i filmowej Warszawy tamtego okresu.

Związek Polaków na Białorusi, kierowany obecnie przez Andżelikę Borys, od 18 lat działa na rzecz polskiej mniejszości na terenie Białorusi, w sferze szeroko rozumianej świadomości historycznej i pamięci narodowej.