Nagrody wręczono w poniedziałek w Muzeum Narodowym w Warszawie.
W liście do uczestników konkursu wicepremier Piotr Gliński podkreślił, że celem konkursu jest nie tylko docenienie najważniejszych inicjatyw polskich muzealników, ale również „diagnozowanie zmian i trendów, jaki zachodzą w polskim muzealnictwie, a także wyznaczanie i wskazywanie dobrych praktyk”. Dodał, że pomimo trudnych warunków panujących w okresie epidemii koronawirusa muzea zorganizowały wiele cennych wystaw i prowadziły bardzo wartościowe projekty naukowo-badawcze, które cieszyły się dużym zainteresowaniem, czego dowodem jest „gwałtownie wzrastająca frekwencja w muzeach”.
Gliński przypomniał, że w 2021 r. liczba gości muzeów w całej Polsce przewyższyła tę z roku 2019, a więc ostatniego roku przed wybuchem pandemii. „Szczególnie warto podkreślić osiągnięcia mniejszych muzeów, których projekty często prezentują bardzo wysoki poziom, nieustępujący w niczym wystawy muzeów w większych ośrodkach i dysponujących znacznie większymi zasobami” – dodał.
Nagrody przyznano w pięciu kategorii konkursowych, tj. konserwacji i ochrony dziedzictwa kultury, edukacji, projektów naukowo-badawczych, nowych i zmodernizowanych wystaw stałych i wystaw czasowych. W tym roku zrezygnowano z przyznania nagrody za zarządzanie instytucją muzealną. Organizatorem konkursu jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Nagrody przyznało jury pod przewodnictwem prof. dr hab. Joanny Sosnowskiej z Instytutu Sztuki PAN w Warszawie. W czasie uroczystości przewodnicząca jury podkreśliła, że zadanie jurorów było niezwykle trudne z powodu bardzo dużej liczby zgłoszonych wystaw i ich wielkiej różnorodności, ale byli zgodni co do tego, które inicjatywy mają otrzymać statuetki.
W dziedzinie konserwacji i ochrony dziedzictwa kultury nagrodzono Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie za renowację fortepianu marki Pleyel z 1848 roku, ostatniego instrumentu, na którym grał Fryderyk Chopin. To jedna z najcenniejszych pamiątek po najwybitniejszym polskim kompozytorze. Wyróżniono również skansen w Kolbuszowej oraz Muzeum w Raciborzu.
Za najlepszy projekt edukacyjny jury uznano przygotowany przez Muzeum w Gdyni w stulecie rozpoczęcia budowy portu gdyńskiego program wydarzeń poświęcony inżynierowi Tadeuszowi Wendzie, jednemu z najważniejszych twórców tego przedsięwzięcia. Doceniono również Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, które przygotowało projekt poświęcony modzie ludowej Śląska oraz Muzeum Kinematografii w Łodzi za rozwijanie wiedzy o polskim kinie.
W kategorii „projekty naukowo-badawcze” jury uhonorowało Muzeum Sztuki w Łodzi za projekt „Awangardowe muzeum” – pierwszy na świecie projekt pozwalający równolegle prześledzić historię czterech inicjatyw awangardowych: rosyjskiej sieci Muzeów Kultury Artystycznej, hanowerskiego Kabinett der Abstrakten, założonego w Nowym Jorku Société Anonyme Inc. oraz powstałej w Łodzi Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”. Wyróżnienia otrzymali autorzy badań siedemnastowiecznych i osiemnastowiecznych podlaskich cmentarzy nazywanych „mogiłkami” z Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku oraz Muzeum Zamkowe w Malborku za badania nad zachowanymi na terenie dawnego Państwa Krzyżackiego rzeźbami kościelnymi, pochodzącymi z czternastowiecznych warsztatów w Pradze.
Za najlepszą nową lub zmodernizowaną wystawę stałą uznano nową ekspozycję Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi „Miasto-moda-maszyna” o dziejach łódzkiego przemysłu i rozwoju miasta. W tej samej kategorii wyróżniono ekspozycje chorzowskie Muzeum Hutnictwa i białostockie Muzeum Pamięci Sybiru.
Zdaniem jury, najlepszą wystawą czasową na Zamku Królewskim na Wawelu ekspozycję „Wszystkie arrasy króla. Powroty 2021–1961–1921”. Po raz pierwszy po raz w jednym miejscu można było oglądać wszystkie arrasy, które powstały na zamówienie króla Zygmunta Augusta i znajdują się obecnie w polskich zbiorach. Wyróżniono również wystawę „Stanisław Szukalski i Szczep Szukalszczyków herbu Rogate Serce” zrealizowaną przez Muzeum Górnośląskie w Bytomiu oraz Muzeum Narodowe w Poznaniu za wystawę „Vilhelm Hammershøi. Światło i cisza”.
Grand Prix 42. konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla otrzymali twórcy wystawy „Wszystkie arrasy króla. Powroty 2021–1961–1921”. Ta sama wystawa zwyciężyła w głosowaniu internetowym.
