„Pstrąg” jest jedną z najpopularniejszych i znaczących pozycji muzyki kameralnej, której urzekające melodie przechodzą jedna w drugą. Sonata Arpeggione podwaja efekt lekkości i piękna dzięki odkrywczemu wykonaniu dwóch wielkich artystów w ich szczytowej formie. Chwytające za serce wykonanie Kwintetu „Pstrąg” poprowadzone przez Schiffa z powodzeniem się wyróżnia. Świeże, ale skrupulatne ujęcie czyni z tej kompozycji jedną z najbardziej poruszających kompozycji kameralnych Schuberta. Świetnie zarejestrowane. – Gramophone

O kompozytorze:

Franciszek Schubert (1797-1828) jest, po takich postaciach, jak Haydn, Mozart i Beethoven kolejnym wielkim przedstawicielem muzyki europejskiej, choć za życia postrzegany był jako marginesowa postać z orbity wpływów Beethovena. I mimo że salony artystyczne Wiednia z entuzjazmem przyjmowały jego późne kompozycje, to, jak pisze angielski muzykolog Donald Tovey, słowniki muzyczne XIX wieku uwzględniały pięć postaci o nazwisku Schubert, jednak nie znajdował się wśród nich Franciszek. Dziewiętnastowieczne ponowne odkrycie Schuberta było zarówno nagłe, jak i pełne nieprzypadkowego zrozumienia. Dziesięć lat po śmierci kompozytora Robert Schumann natrafił na skrzynię z kompozycjami Schuberta. „Bogactwo, jakie tu znalazłem, wprawiło mnie w dreszcz ekscytacji” – przyznał później. Pomiędzy znalezionymi wówczas utworami znajdował się rękopis IX Symfonii „Wielkiej”, o której Schumann mówił: „zabiera nas w całkiem nowe światy”. Trzy miesiące później Feliks Mendelssohn- -Bartholdy poprowadził w Lipsku światową premierę tego dzieła. Nazywając Schuberta „najbardziej poetyckim muzykiem wszechczasów” Franz Liszt dokonał transkrypcji najpopularniejszych pieśni na fortepian solo, a nad wydaniem wielu innych kompozycji czuwał w późniejszym czasie Johannes Brahms.

O muzyce:

Schubert skomponował w swoim zaledwie 31-letnim życiu mnóstwo kompozycji. Na jego twórczość składa się ponad 600 pieśni, 15 kwartetów smyczkowych, 9 symfonii, 21 sonat fortepianowych i wiele innych utworów na fortepian solo, duety fortepianowe, jak i pokaźny zbiór muzyki religijnej (m.in. 6 mszy i 20 dziś prawie w całości zapomnianych utworów wokalno- -instrumentalnych). Tak jak Haydn i Mozart doprowadzili klasycyzm do szczytowej formy, a Beethoven wzbogacił wcześniejsze zdobycze o głębokie pokłady emocji, tak Schubert poszedł dalej, pokazując, jak prosta melodia może stać się punktem zwrotnym w kwestii kształtowania dzieła muzycznego. W okresie Burzy i naporu hołdowano wielkiej sile symfoniki Beethovena, jednak potem zachwycono się głęboko liryczną twórczością Schuberta. Niemiecki poeta, Franz Grillpartzer, podsumował paletę uczuć zawartych w utworach tego kompozytora w słowach wyrytych na nagrobku Schuberta: „Muzyka skrywa pod tym kamieniem swój wielki skarb”. Nie upłynęło wiele czasu, jak muzyka Schuberta została w całości poznana i zaakceptowana. George Eliot, pisarz, ujął swój stosunek do tego kompozytora w tekście: „Schubert pisał do ciszy: połowa jego spuścizny pozostaje jak skute lodem wody, dopóki lato nie przyjdzie i nie rozkwitnie bujnością traw. Dlatego muzyka Schuberta trwa wiecznie młoda” O utworach Pomimo wrodzonego talentu muzycznego okazywanego od najmłodszych lat, większość późniejszych lat spędził Schubert jako nauczyciel w szkole swojego ojca. Z perspektywy czasu wspominał: „To prawda, że dzieci irytowały mnie, gdy próbowałem komponować. Traciłem wtedy wenę. Miałem ochotę spuścić im lanie”. W niedługi czas po opuszczeniu pełnoetatowej posady nauczyciela skomponował niezapomniany kwintet fortepianowy „Pstrąg”, w którym jedna zapadająca w pamięć melodia przeistacza się prawie natychmiast w kolejną. Główny temat utworu przyjął z czasem nazwę tematu pstrąga, ponieważ opiera się na cyklu wariacji na temat pochodzący ze skomponowanej wcześniej pieśni Schuberta o tym samym tytule. Napisany na fortepian z kwartetem smyczkowym utwór emanuje liryczną intuicją kompozytora, rozciągając poetycką atmosferę melodii na całość kompozycji oraz kształtując klimat świeżości i radości życia znajdujący swą kulminację w finale utrzymanym w stylu tańców węgierskich. Sonata Arpeggione pochodzi z krótkiego okresu w połowie lat 20. XIX wieku, kiedy sława Schuberta jako kompozytora zaczęła stopniowo rosnąć. Wymagania stylu pieśniowego zaowocowały tutaj specyficznym sposobem myślenia muzycznego, zaczerpniętym z pierwszego cyklu pieśni Piękna młynarka z 1823 roku. Rosnąca grupa entuzjastów muzyki Schuberta, wywodząca się głównie z wiedeńskiej klasy średniej, robiła wszystko, by wesprzeć wówczas swojego mistrza. „Schubertiady” stały się żelaznym punktem na mapie towarzyskiej. Miłośnicy jego muzyki mogli się na nich spotykać i zażywać, oprócz świeżego powietrza i atmosfery piknikowej, także uroku pieśni tego kompozytora. Pomimo wykonania na współczesnej wiolonczeli (jak to ma miejsce na prezentowanym nagraniu) Sonata została skomponowana na instrument zwany arpeggione, wynaleziony w 1824 roku, który jednak dość szybko wyszedł z użycia. Posiadający sześć strun i podobny do gitary, trzymany jest jednak na sposób, w jaki trzyma się wiolonczelę. Sonata odzwierciedla stan emocjonalny, w jakim wówczas znajdował się kompozytor: znajdują się w niej zarówno momenty niezaprzeczalnie radosne, by obok nich pojawić się mogły za chwilę fragmenty podszyte poczuciem osamotnienia i rozpaczy. Widoczne jest to zwłaszcza w drugiej części.