11 maja br., na kilka dni przed śmiercią Jerzego Treli Rada Miasta Krakowa jednogłośnie przyznała aktorowi najwyższe krakowskie wyróżnienie - honorowe obywatelstwo miasta - „w dowód uznania jego szczególnych zasług dla rozwoju życia teatralnego Krakowa i kultury polskiej” - uzasadniono.
„Jest to dla nas ogromnie ważna chwila, że możemy wręczyć akt nadania honorowego obywatelstwa naszego miasta. Niech zostanie on znakiem wielkiego uwielbienia wszystkich krakowian dla kunsztu zawodowego, pasji twórczej i pięknej osobowości pana Jerzego Treli” - mówił podczas środowej sesji przewodniczący rady miasta Rafał Komarewicz.
Laudację na cześć zmarłego artysty wygłosił prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. „Nadanie Jerzemu Treli tytułu honorowego obywatela miasta Krakowa to zaledwie próba spłacenia chociaż części tego ogromnego długu, który wszyscy mamy wobec Mistrza za lata jego pracy i wielkości jego sztuki wyznaczającej rangę polskiego aktorstwa” - podkreślił.
Majchrowski trawestując słowa Zofii Rysiówny z 2000 r. powiedział, że „każdy teatr, w którym grał Jerzy Trela dzięki niemu stał się narodowym”.
„Bliscy przyjaciele, uczniowie, wszyscy, którzy mieli szczęście znać Jerzego Trelę mówią dziś jednym głosem – to był jeden z najwybitniejszych współczesnych aktorów, artysta noszący w sobie iskrę geniuszu” - wskazał Majchrowski.
Według niego Trela „był nie tylko artystą, ale też, a wręcz przede wszystkim, dobrym człowiekiem, pełnym szacunku dla innych, ciepłym, gotowym do pomocy”.
„Przez całe życie Jerzy Trela uchylał przed widzami rąbka absolutu, a zarazem nigdy nie pozwolił, by to go odmieniło, nie postrzegał siebie jako postaci wyjątkowej, w jego osobie niesamowitość łączyła się ze skromnością” - podkreślił prezydent Krakowa.
Jerzy Trela (ur. 14. marca 1942 r. - zm. 15 maja 2022 r.) był aktorem teatralnym i filmowym oraz profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, obecnie Akademii Sztuk Teatralnych. Zagrał w życiu około 350 ról. Ukończył Wydział Aktorski krakowskiej PWST (1969). Współtworzył krakowski Teatr Stu. Zadebiutował jeszcze w trakcie studiów w serialu telewizyjnym "Stawka większa niż życie". Na deskach teatralnych wystąpił po raz pierwszy w 1969 r. - zagrał główną rolę w "Nosie" Gogola w krakowskim Teatrze Rozmaitości.
Wcielił się także w postać m.in. Gustawa-Konrada w "Dziadach" Mickiewicza (reż. Konrad Swinarski, 1973); Konrada w "Wyzwoleniu" Wyspiańskiego (reż. Konrad Swinarski, 1974), Jaszy w "Wiśniowym Sadzie" Czechowa (Jerzy Jarocki, 1975); Raskolnikowa w "Zbrodni i karze" Dostojewskiego (Maciej Prus, 1977) i Klaudiusza w "Hamlecie" Szekspira (Andrzej Wajda, 1981).
Na dużym ekranie zagrał m.in. męża Ireny w "Kobiecie samotnej" (Agnieszka Holland, 1981); Hiszpana w "Matce Królów" (Janusz Zaorski, 1982); Pana Bronka w "Trzech kolorach. Białym" (Krzysztof Kieślowski, 1993) i Podkomorzego w "Panu Tadeuszu" (Andrzej Wajda, 1999), kloszarda "Szajbuska" w "Aniele w Krakowie" (Artur "Baron" Więcek, 2002).
Jerzy Trela przez wiele lat uczył aktorskiego rzemiosła studentów PWST w Krakowie (obecnie Akademii Sztuk Teatralnych), w latach 1984-1990 był rektorem tej uczelni.
W 2011 r. został uhonorowany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
autor: Rafał Grzyb
