Będą Państwo mieli możliwość odwiedzenia miejsc, które nie tylko zagrały w polskich filmach, ale także stały się inspiracją dla twórców zagranicznych. Nasz Filmowy Przewodnik opowie o Mieście Królów z perspektywy reżyserów. Kadr!.. Na miejsca!.. Akcja!
Sukiennice
Podwójne życie Weroniki (1991)
W pierwszej połowie lat 90. Krzysztof Kieślowski zrealizował swoje cztery międzynarodowe filmy i zdobył renomę czołowego filmowca europejskiego
Podwójne życie Weroniki opowiada o dwóch dziewczynach - Polce i Francuzce (w obu rolach Irène Jacob, nagrodzona w Cannes). Bliźniaczo podobne, urodzone tego samego dnia, nie wiedzą o swoim istnieniu, choć je przeczuwają. Obie są utalentowanymi śpiewaczkami i mają kłopoty ze zdrowiem. Weronika mieszka w małym miasteczku, śpiewa w chórze; opuszcza swego chłopca, Antka, i wyjeżdża do Krakowa. Wygrywa tam konkurs dla solistek, ale podczas debiutu w filharmonii pada na scenę i umiera. W tym samym czasie żyjąca w Clermont-Ferrand Veronique, dowiedziawszy się, że jest chora na serce, rezygnuje ze śpiewania. W szkole, w której uczy muzyki, spotyka Aleksandra, lalkarza i bajkopisarza; zakochują się w sobie. Dzięki Aleksandrowi Veronique dowie się o istnieniu Weroniki.
Przypominamy scenę na krakowskim Rynku, w której uczestnik manifestacji studenckiej potrąca Weronikę, uniemożliwiając jej spotkanie z Veronique, która przyjechała tu właśnie z wycieczką.
Rynek
Katyń (2007)
Karol. Człowiek, który został papieżem (2005)
Największy w Europie gotycki rynek to doskonałe miejsce, by ukazać ogrom tłumów, które w burzliwej historii miasta wielokrotnie się tu gromadziły.
Po odkryciu w 1941 roku katyńskich mogił, na rynkowych latarniach zawieszano listy ofiar, które udało się zidentyfikować. Rodziny głównych bohaterów Katynia z drżeniem serca przybiegały każdego dnia na zatłoczony Rynek, szukając na listach nazwisk swoich bliskich. Historyczny plac stał się miejscem niewyobrażalnego żalu i tęsknoty za tymi, po których pozostały jedynie guziki z mundurów.
Tłum zbierał się jednak nie tylko w czasie narodowych tragedii, ale także w dniach radości. Karol Wojtyła był postacią silnie związaną z Krakowem. Tu młody kleryk z Wadowic pracował najpierw w parafii, tu wykładał na uniwersytecie, tu spotykał się z młodzieżą, konspirował, był świadkiem wielkich zbrodni i małych dramatów.
ul. Franciszkańska 3
Karol. Człowiek, który został papieżem (2005)
Historyczne okno Kurii Biskupiej przy Franciszkańskiej 3 zdobi dziś wizerunek papieża błogosławiącego wiernych. W filmie Karol. Człowiek, który został papieżem jeszcze raz otworzyło się ono dla wielkiego Polaka, a Jan Paweł II (Piotr Adamczyk) ze wzruszeniem pozdrowił z niego zgromadzony tłum.
Planty i Collegium Novum
Katyń (2007)
Na Plantach rozgrywa się rozmowa Generałowej (Danuta Stenka) i Jerzego, w której padają ważkie słowa: – „Pańskim obowiązkiem, panie majorze, jest świadczyć”.
W późnogotyckim gmachu Collegium Novum, siedzibie rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, odtworzono sceny aresztowania polskich naukowców przez Niemców w pierwszych dniach okupacji. Rekonstrukcja Sonderaktion Krakau pojawia się m.in. w filmach Katyń i Karol. Człowiek, który został papieżem.
Klasztor Dominikanów
Pogoda na jutro (2003)
Gdzie najlepiej ukryć się przed politycznymi prześladowaniami i… wiarołomną żoną? Jerzy Stuhr podpowiada: w klasztorze! Józef Kozioł, bohater Pogody na jutro, jest przez kilkanaście lat zakonnikiem u Dominikanów przy ulicy Stolarskiej. Pewnego dnia musi zastąpić swojego współbrata na festiwalu „Sacrosong”, opuszcza celę i… spotyka żonę. Powrót do domu nie należy do najłatwiejszych. Na „tatusia z poprzedniej epoki” czeka konkubent żony, syn oszust, starsza córka o nie najlepszej reputacji i młodsza – narkomanka. Józef szybko zatęskni za ciszą klasztornych korytarzy i współbraćmi, którymi są przebrani w habity… członkowie zespołu Myslovitz! Nasza trasa wiedzie obok murów i bramy, przez którą bohater filmu opuszczał klasztor.
ul. Grodzka
Spis cudzołożnic (1995)
Spis cudzołożnic to debiut reżyserski Jerzego Stuhra, zrealizowany na podstawie książki Jerzego Pilcha. Gustaw jest polonistą na UJ. Pewnego razu otrzymuje od dziekana zadanie oprowadzenia po Krakowie szwedzkiego humanisty. Ku zdziwieniu Gustawa, przybysza nie interesują miejscowe zabytki. Chętnie natomiast zabawiłby się w damskim towarzystwie. Prawidłom gościnności musi się stać zadość. Naukowiec postanawia za wszelką cenę spełnić życzenie Szweda. Nerwowo wertuje swój wiekowy notatnik w poszukiwaniu dziewczyn, z którymi coś go łączyło. W filmie oglądamy nocny Kraków, po którym spacerują bohaterowie (np. knajpy przy Szewskiej). Pojawia się także niepozorny kościół św. Marcina przy ul. Grodzkiej, pod którym Gustaw wyznaje gościowi, że podobnie jak on, jest protestantem.
Wawel
Potop (1974)
Historyczna siedziba królów Polski to naturalny plener dla filmów historycznych. Wnętrz zamku królewskiego z wdziękiem zagrały komnaty zamku w Kiejdanach w Hoffmanowskiej adaptacji Potopu.
Kazimierz
Wojciech Jerzy Has
Wojciech Jerzy Has to twórca urodzony w Krakowie. Niemal całą swoją drogę artystyczną związał z miastem rodzinnym. Jako reżyser rozpoczął od filmów dokumentalnych, a największe uznanie przyniosły mu adaptacje polskiej prozy, których akcję umieszczał często w plenerach Krakowa.
Największym bodaj dziełem Hasa pozostaje Sanatorium pod klepsydrą (1973), nagrodzone w Cannes. Powieść Brunona Schulza przepełniona oniryczną atmosferą została przeniesiona na ekran jako poetycka refleksja na temat przemijania oraz nieuchronności śmierci. Film opowiada o człowieku, który odwiedzając sanatorium, w którym przebywał jego zmarły ojciec, przenosi się w tajemniczy, surrealistyczny „świat (metaforycznej) wyobraźni”. Józef zaczyna przeżywać powtórnie sceny ze swojego życia. Dom rodzinny, małe żydowskie miasteczko, ojca, z którym nie mógł znaleźć kontaktu, dziecięce marzenia, przedziwny ogród Bianki, niezwykłej księżniczki, która odrzuciła jego miłość i odeszła z jego przyjacielem. Kiedy wraca do miasteczka z dzieciństwa, zastaje ten świat zniszczony.
Cały film przepełniony jest atmosferą krakowskich ulic, tajemniczych, nieodkrytych miejsc. Odrealnione zdjęcia przesycone przyćmionym światłem, deszczem oraz grą światła i cienia tak naprawdę inspirowane są plenerem krakowskiego Kazimierza.
Kazimierz
Stephen i Timothy Quay
Bracia bliźniacy, wybitni twórcy współczesnej animacji, przyszli na świat w 1947 r. Rozpoczynali swoją karierę jako ilustratorzy. Do ich najsłynniejszych dzieł należy adaptacja Ulicy Krokodyli (1986) wg prozy Brunona Schulza. Film rozpoczyna scena, w której kustosz muzeum spluwa na soczewkę zbutwiałej machiny, wprowadzając ją w ruch. Wewnątrz, w kurzu i brudzie, kukiełki poddają się dziwacznym rytuałom. Wszystko dzieje się w ukryciu, cieniu i tajemnicy.
Twórcy przyznają, że Europa to dla nich tajemnica pełna miast, które tej tajemnicy strzegą. W Krakowie i Pradze można zgubić się w atmosferze przepełnionej metafizyką. Dlatego dla reżyserów niezwykle istotną inspirację stanowi Kazimierz. Animacje lalkowe, w których dominuje duszna, ciasna przestrzeń, motyw podróży w labiryncie jest jasnym odniesieniem do krakowskiego Kazimierza, pełnego zakamarków i uliczek.
Podgórze
Lista Schindlera (1993)
Oskar Schindler, niemiecki przedsiębiorca, przyjeżdża do okupowanego Krakowa i tam zakłada fabrykę emaliowanych naczyń. Darmową siłę roboczą stanowią okoliczni Żydzi, zmuszani do pracy przez hitlerowców. W 1943 roku wchodzi w życie plan Endlösung (ostateczne rozwiązanie), krakowskie getto zostaje zlikwidowane, a Żydzi wywiezieni do obozu w Płaszowie. Schindler widząc ten dramat postanawia uratować Żydów od zagłady, wykupując nieefektywnych pracowników do swojej fabryki.
Zdjęcia do Listy Schindlera rozpoczęto 1 marca 1993 r. w Krakowie. „Kraków był sam w sobie ogromnym planem zdjęciowym” – wyjaśnia producent Gerald R. Molen. „Wykorzystaliśmy to miasto w różnych aspektach: ulic, budynków, atmosfery.” Kręcono w starej fabryce Schindlera i w eleganckim apartamencie przy ul. Straszewskiego, w którym mieszkał niemiecki przedsiębiorca. Zdjęcia kręcono także przed Kościołem Mariackim, na Rynku Głównym, na ul. Szerokiej w centrum Kazimierza i wielu innych miejscach w mieście i okolicach. Na podstawie oryginalnych planów, scenograf Allan Starski zbudował replikę przymusowego obozu pracy w Płaszowie (jeden z największych plenerów w Polsce). Ogółem wybudowano 34 baraki, 7 wież strażniczych oraz odtworzono drogę prowadzącą do obozu wyłożoną żydowskimi nagrobkami. Lista Schindlera została całkowicie nakręcona w czerni i bieli. To najdroższy czarno-biały film w historii.
Grzegórzki / Hala Targowa
Anioł w Krakowie (2002)
Film opowiada o losach Anioła Giordano, który za łobuzerskie prowadzenie się w Niebie (zbyt częste odwiedziny w Czyśćcu i fascynację rock’n’rollem), zostaje zesłany na Ziemię, by codziennie spełniać jeden dobry uczynek. Ma wylądować w „Holland”, lecz przez pomyłkę trafia do „Poland”, do Krakowa. Świeże spojrzenie, sympatia do ludzi oraz niebanalne postrzeganie świata przez Anioła, już na początku ratuje rozpadające się małżeństwo przypadkowo napotkanych bohaterów.
Anioł jest dość nietypowy: bardzo ludzki, pragmatyczny, nie lubiący skrzydeł i niebiańskich hymnów, uwielbiający muzykę i niezbyt dbający o swój wygląd. Zwrotnym punktem akcji jest chwila, w której Anioł Giordano z pomocą przygodnie zapoznanego Włóczęgi poznaje Hankę, dziewczynę samotnie wychowującą syna i nocami sprzedającą pieczone kiełbaski pod Halą Targową na Kazimierzu. Tu przychodzą dziwacy i artyści krakowscy, tu można się pośmiać. Giordano pomaga jej przy pracy i tak zaczyna się wielka przyjaźń – a może i coś więcej. Wspólna wyprawa na niedzielny piknik zamienia się w spotkanie dwóch bratnich dusz, które nawzajem uczą siebie ziemskich zwyczajów oraz myślenia o Niebie i Ziemi...
Galeria Krakowska, ul. Pawia
33 sceny z życia (2008)
Małgorzata Szumowska to artystka przesiąknięta duchem Krakowa, w którym się wychowała. W autobiograficznym filmie 33 sceny z życia powraca do miejsc z dzieciństwa i wykorzystuje miasto królów jako tło dla historii Julii, która w krótkim czasie traci oboje rodziców. Gdy matka choruje na raka, Julia wiele razy pokonuje drogę z domu do szpitala (im. Rydygiera). Adrian, przyjaciel i artysta, wiezie ją powoli kolorową ulicą Pawią, smutne wnętrze samochodu rozświetlają neony Galerii Krakowskiej. Światła odbijają się w szybach samochodu, na twarzach kierowcy i pasażerki.
pl. św. Ducha / Teatr im. J. Słowackiego
Bogato zdobione wnętrza Teatru Miejskiego zagrały miedzy innymi w filmie „Katyń”.
ul. św. Jana / Muzeum Czartoryskich
Vinci (2004)
„W Polsce mamy tylko jeden sławny obraz!”- wykrzykuje Robert Więckiewicz w filmie Vinci. „Dama z gronostajem” wyszła spod pędzla samego Leonarda da Vinci i eksponowana jest w krakowskim Muzeum Czartoryskich. Pewnego dnia dwóch złodziei (jeden w podwójnej roli złodzieja i policjanta) postanawia skraść obraz. Samochód, którym przewożony jesy obraz do renowacji zapada się kanale przed hotelem Francuskim przy ulicy Pijarskiej – a tam już czekają obaj złodzieje…
ul. św. Tomasza / Akademia Muzyczna
Vinci (2004)
Z tarasu krakowskiej Akademii Muzycznej na szóstym piętrze, roztacza się jeden z najpiękniejszych widoków na Stare Miasto. W filmie Machulskiego zagrał część prywatnego mieszkania jednego z bohaterów, któremu chyba każdy widz zazdrościł taaakiego widoku!
plac Mariacki
Wesele (1972)
Wesele według dramatu Stanisława Wyspiańskiego już na początku lat sześćdziesiątych było obiektem filmowych marzeń Andrzeja Wajdy. Reżyser postanowił wyprowadzić akcję z bronowickiej chaty i umieścić ją w plenerach Krakowa i okolic. Pierwsza sekwencja pokazuje gości zjeżdżających na ślub przed Kościół Mariacki; potem przejazd orszaku do Bronowic, który, mijając okoliczne wsie, dociera do domu Gospodarza. Film zrealizowano z wielką dbałością o realia. Odtwórców głównych postaci wystąpili w autentycznych, przechowywanych z pokolenia na pokolenie chłopskich strojach z okolic Krakowa.
„Gdzie pan znalazł tak doskonałego scenarzystę?” – zapytał Wajdę Elia Kazan, jeden z najsłynniejszych reżyserów. Za pomocą obrazu filmowego, dramat Wyspiańskiego został przełożony na język zrozumiały dla cudzoziemców.
Tu kończymy naszą „filmową” wycieczkę po Krakowie.
Na pewno nie udało nam się pokazać wszystkiego, bo Kraków to miasto, które bardzo często pojawia się w produkcjach filmowych (ostatnio „krakowskim” przebojem stał się serial Majka) . My chcemy zachęcić do patrzenia na krakowskie plenery i detale, jak na niezwykłą, bo naturalną scenografię.
Tu można się poczuć jak bohater każdego, nawet najbardziej fantastycznego filmu…
