Instytut Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej został powołany w 1955 roku. Zajmuje się gromadzeniem danych statystycznych na temat bibliotek i czytelnictwa. Co dwa lata przygotowuje raport na ten temat, ostatni został przedstawiony wiosną 2009 roku.
Podczas środowej konferencji dr Katarzyna Wolff z Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej zaproponowała w swoim referacie pojęcie "wskaźnika książki". Po wieloletnich obserwacjach czytelnictwa w Polsce badaczka doszła do wniosku, że informacja o regularnym (bądź nie) czytaniu książek pozwala prognozować o sukcesach człowieka w życiu. "Wskaźnik książki" to informacje o regularności lektury, czytelniczych wyborach, ulubionych pisarzach, zbieraniu domowej biblioteki, poszukiwaniu książek w internecie. Zdaniem Wolff, wskaźnik ten pozwala wnioskować o kilku cechach człowieka: dynamice i otwartości poznawczej, dążeniu do stałego intelektualnego doskonalenia.
"W ostatnich latach wskaźnik książki wśród Polaków jest najniższy od początku lat 90., kiedy rozpoczęto systematyczne badania. Ostatnie badanie wykazało, że 62 proc. Polaków nie miało przez rok kontaktu z żadną książką. Wskaźnik czytelnictwa zmniejszył się w niemal wszystkich kategoriach społeczeństwa. Wyjątkiem są mieszkańcy największych, ponad 500-tysięcznych miast, gdzie od 2006 do 2008 roku nastąpił 3-procentowy wzrost tego wskaźnika - z 54 proc. w 2006 do 57 proc. w 2008 r. - przypomniała Wolff.
Największy spadek czytelnictwa odnotowano wśród mężczyzn, mieszkańców małych i średnich miast, a także wśród nastolatków i internautów. "Jeszcze niedawno internet postrzegany był jako sojusznik czytelnictwa - internauci należeli do osób najchętniej czytających książki. Spadek czytelnictwa o 18 proc. w ciągu dwóch lat może wskazywać, że internet nie wspiera, ale zastępuje papierową książkę" - mówiła Wolff.
"Najsmutniejsze jest jednak zanikanie czytania dla przyjemności. Gdyby uwzględnić tylko grupę osób powyżej 20. roku życia i pominąć czytającą z obowiązku młodzież, wynik badania byłby jeszcze mizerniejszy" - dodała badaczka.
Środowa konferencja zatytułowana była "Czytelnik - biblioteka. Między kodeksem a siecią" a wzięli w niej udział pracownicy obchodzącego jubileusz Instytutu Książki i Czytelnictwa BN, m.in. Jadwiga Kołodziejska, Janusz Kostecki i Sebastian Wierny.
