"Jak zrozumieć świat? Trzeba być jego ciekawym, przyglądać się mu, węszyć, myszkować, zadawać pytania i próbować to sobie jakoś ułożyć" - powiedział na wtorkowej promocji książki autor antologii Wiktor Osiatyński.
"Trzeba także wiedzieć, że ta konstrukcja, która wynika z ułożenia sobie świata, nie jest ani absolutną, ani ostateczną prawdą. Warto pamiętać, że ona może się zmienić" - zastrzegł.
Książka jest wyborem najciekawszych rozmów, które Osiatyński przeprowadził z uczonymi amerykańskimi, radzieckimi i polskimi w latach 70. i 80. XX wieku. Ukazały się one wówczas w cyklu "Zrozumieć świat" i w tomie "Poznać świat".
Według Osiatyńskiego, rozmowa jest jednym z najlepszych sposobów, by przedstawić czytelnikowi zawiłe sprawy lub specjalistyczne rozważania. "Chciałem to przekazać w taki sposób, który będzie zrozumiały także dla innych ludzi, którzy nie są naukowcami, nie są uczonymi. Pytałem jak gdyby w imieniu czytelnika, który nie
posiada tej wiedzy, co rozmówca" - tłumaczył autor.
Antologia zwiera 21 rozmów, umieszczonych w siedmiu rozdziałach: "O nauce", "O zwierzęciu i człowieku w człowieku", "O naturze, języku i kulturze", "O przeszłości i przyszłości", "O prawie i sprawiedliwości", "O celach i wartościach", "O mądrości".
"Rozmowy wybrałem razem z moją córką. Miałem ich 84, więc zapytałem ją, czy dla niej i jej pokolenia to jest jeszcze żywe. (...) Wybraliśmy te, które są ponadczasowe, i które się z powrotem zaktualizowały, np. rozmowa z ekonomistą Edwardem Lipińskim czy Joan Robinson" - tłumaczył autor.
Wśród rozmówców są m.in. lingwista i filozof Noam Chomsky, psycholog Philip Zimbardo, fizyk i chemik Linus Pauling (laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii), futurolog Alvin Toffler, archeolog Siergiej Siemionow. W książce znajdują także rozmowy z polskimi uczonymi: z fizykiem Grzegorzem Białkowskim, antropologami Tadeuszem Bielickim i Andrzejem Wiercińskim, prawnikiem Lechem Falandyszem.
Według Osiatyńskiego, ważna dla niego jest rozmowa, umieszczona na końcu książki, z mechanikiem samochodowym Władysławem Ryznarem. "To ktoś, kto nie ma wykształcenia formalnego, ale jest jednym z
najmądrzejszych ludzi, jakich spotkałem w życiu" - powiedział autor.
"Każda wizyta w warsztacie zamieniała się w długie pogawędki, i to nie o samochodach, lecz o życiu. Słuchając go, chyba w ogóle po raz pierwszy zdałem sobie sprawę, że wiedza i wykształcenie nie są koniecznym warunkiem mądrości, bo ta może wypływać z innych źródeł, z wiary, z doświadczenia życiowego oraz z przemyślenia tych doświadczeń" - ocenił Osiatyński.
Autor antologii przed każdą rozmową umieścił biogram swojego rozmówcy oraz informacje o okolicznościach, w jakich udało mu się przeprowadzić rozmowę. W ten sposób czytelnik może poznać nie tylko poglądy uczonych, ale też szczegóły ich osobowości. Może dowiedzieć się, że np. Linus Pauling "w czarnym bereciku" dawał
"cichym, spokojnym głosem proste odpowiedzi na wszelkie pytania"; że Philip Zimbardo odpowiadał na pytania z "niebywałą szybkością, jakby już miał wszystkie odpowiedzi dokładnie przygotowane i przemyślane"; że Siergieja Siemionowa autor słuchał "jak śledczego, który postanowił opowiedzieć dzieje zawiłego dochodzenia".
Jak powiedział na wtorkowej promocji książki publicysta Stefan Bratkowski, Osiatyńskiego charakteryzuje ogromna ciekawość świata. "Jest to cudowna cecha i pasja ludzi, którzy lubią się dowiadywać i interesują ich tajemnice świata" - ocenił.
Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Czytelnik.
Wiktor Osiatyński (ur. 1945 r.) - profesor, prawnik konstytucjonalista, historyk doktryn polityczno-prawnych, a także popularyzator nauki i dziennikarz. Autor publikacji książkowych i prasowych, wykładowca uniwersytetów amerykańskich i europejskich, m.in. Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie.
