W zeszłorocznym rankingu 100 najlepszych filmów wybranych przez reżyserów z całego świata, opublikowanym przez magazyn Sight & Sound Brytyjskiego Instytutu Filmowego (BFI) pierwsze miejsce zajęła Tokijska opowieść Yasujiro Ozu, co jest przykładem międzynarodowej opinii na temat klasycznego kina japońskiego. Wielu twórców filmowych wymienia Akirę Kurosawę jako filmowca, którego darzą największym uznaniem.
Jednym z nich jest Jerzy Skolimowski, reżyser Czterech nocy z Anną, za które otrzymał nagrodę specjalną jury na XXI Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Tokio w 2008 r. Skolimowski w zeszłym roku złożył swą szóstą wizytę w Japonii jako dyrektor artystyczny Festiwalu Filmu Polskiego 2012, który odbył się w Tokio, Osace, Nagoi
i Kioto.
Jerzy Skolimowski, który interesuje się nie tylko japońskim kinem, ale także innymi aspektami kultury tego kraju – malarstwem, kaligrafią, kuchnią oraz samym miastem Kioto – zaczął skłaniać się ku idei zaprezentowania szerokiego spektrum kultury japońskiej w Polsce poprzez organizację festiwalu kina japońskiego.
Znakomitą okazją do zorganizowania Przeglądu Filmów Japońskich stała się tegoroczna czerwcowa wizyta premiera Japonii Shinzō Abe podczas szczytu szefów rządów Grupa Wyszehradzka-Japonia w Warszawie (16-17 czerwca). Dzięki czemu w uroczystym otwarciu Przeglądu weźmie udział Akie Abe – małżonka premiera.
Filmy, które znalazły się w programie Przeglądu Filmów Japońskich zostały wybrane przez Jerzego Skolimowskiego.
Poza klasycznymi arcydziełami, nacisk położono na prezentację filmów z XXI wieku, np. adaptacji powieści Haruki Murakamiego („Norwegian Wood”), którego Jerzy Skolimowski uważa za najbardziej znanego Japończyka w Polsce. Widzowie Przeglądu zobaczą także: przebój kinowy oparty na komiksie („Notatnik śmierci”), wojenną historię z Davidem Bowie w jednej z głównych ról („Wesołych Świąt, pułkowniku Lawrence”), film animowany („O dziewczynie skaczącej przez czas”), a także dokument przedstawiający wielkie trzęsienie ziemi we wschodniej Japonii („I zamieszkam wśród przodków”). Nie zabraknie też klasyki: „Tokijska opowieść” (reż. Yasujirô Ozu), „Straż przyboczna” (reż. Akira Kurosawa) i „Kobieta z wydm” (reż. Hiroshi Teshigahara).
Przegląd Filmów Japońskich rozpocznie niezwykłe wydarzenie – specjalna projekcja obrazu „Pacchingi! Kiedyś zwyciężymy” (jedyny bezpłatny seans - niedziela, 16 czerwca 2013, godz. 16.00), po której odbędzie się spotkanie z reżyserem Kazuyuki Izutsu. Spotkanie poprowadzi Tomasz Raczek.
Oficjalne otwarcie Przeglądu będzie miało miejsce tego samego dnia. Będzie to impreza zamknięta, której goście obejrzą obraz „Norwegian Wood” - adaptację powieści Harukiego Murakamiego – UWAGA!!! na uroczyste otwarcie obowiązują specjalne zaproszenia i akredytacje. Widzowie kina Kultura, film Tran Anh Hunga, będą mieli okazję zobaczyć ostatniego dnia Przeglądu, czyli w czwartek, 20 czerwca o godzinie 20.00.
Imprezą towarzyszącą jest wystawa malarstwa Jerzego Skolimowskiego „Ślady Tokio”, której wernisaż odbędzie się w tym samym dniu co inauguracja Przeglądu (16 czerwca 2013), o godzinie 19.00 w Galerii Skwer, Krakowskie Przedmieście 60A (vis á vis kina Kultura).
Przegląd Filmów Japońskich w Polsce 2013 jest projektem związanym z Przeglądem Filmu Polskiego 2013, który, poczynając od listopada, odbędzie się w kilku japońskich miastach, w tym w Tokio.
Przegląd Filmów Japońskich
16- 20 czerwca 2013
Kino Kultura, Warszawa
Bilety na projekcje w cenie 5 zł
www.facebook.com/PrzegladFilmowJaponskich
Przegląd Filmów Japońskich w Polsce
Program
Niedziela – 2013-06-16
godz. 16:00 - Pacchigi! Kiedyś zwyciężymy (118 min.) reż. Kazuyuki Izutsu
po projekcji spotkanie z reżyserem filmu Kazuyuki Izutsu
wstęp wolny
godz. 20:00 – uroczyste otwarcie, pokaz filmu Norwegian Wood (133 min.)
reż. Tran Anh Hung
impreza zamknięta
Poniedziałek – 2013-06-17 – bilety w sprzedaży w cenie 5 złotych do końca przeglądu
godz. 18:00 - Tokijska opowieść (133 min.) reż. Yasujirô Ozu
godz. 20:30 - Straż przyboczna (110 min.) reż. Akira Kurosawa
Wtorek – 2013-06-18
godz. 18:00 - O dziewczynie skaczącej przez czas - film animowany (100 min.)
reż. Mamoru Hosoda
godz. 20:30 - Kobieta z wydm (143 min.) reż. Hiroshi Teshigahara
Środa – 2013-06-19
godz. 18:00 - I zamieszkam wśród przodków (118 min.) reż. Kaoru Ikeya
godz. 20:30 - Wesołych Świąt, pułkowniku Lawrence (123 min.) reż. Nagisa Ôshima
Czwartek – 2013-06-20
godz. 18:00 - Notatnik śmierci (126 min.) reż. Shusuke Kaneko
godz. 20:30 - Norwegian Wood (133 min.) reż. Tran Anh Hung
Przegląd Filmów Japońskich w Polsce
Opisy filmów
„Tokijska opowieść” (1953)
133 min.
reż. Yasujirô Ozu
Tokijska opowieść to bodaj najcenniejszy skarb kina japońskiego, najbardziej ponadczasowe arcydzieło Yasujiro Ozu. Film nakręcony został w surowym
i wyrafinowanym stylu, będącym doskonałym przykładem całej twórczości Ozu związanej z rodzinami, które przedstawiał w ciągu całej swej kariery. Przez pryzmat starzejącej się pary podróżującej ze swej wioski z wizytą do dzieci mieszkających w Tokio ukazane zostały: relacja rodziców z dorosłymi dziećmi, więzy rodzinne, starzenie się, śmierć oraz izolacja. Z głęboko poruszającą duchowością i spokojem odkrywamy upadek rodziny. „Tokijska opowieść” Yasujiro Ozu znalazła się niedawno wśród 10 najlepszych filmów wybranych przez najbardziej znanych reżyserów na świecie w ankiecie zorganizowanej przez Brytyjski Instytut Filmowy i opublikowanej w magazynie Sight & Sound.
„Straż przyboczna” (1961)
110 min.
reż. Akira Kurosawa
„Straż przyboczna” Akiry Kurosawy to trzymający w napięciu samurajski majstersztyk zainspirowany powieścią Dashiella Hammetta „Krwawe żniwo”. Tajemniczy ronin, samuraj bez pana, przybywa do małego miasteczka, gdzie rywalizują ze sobą dwa gangi. Ronin, który przedstawia się jako Kuwabatake Sanjuro, oznajmia gangom, iż przejdzie na stronę tego, kto złoży mu najlepszą ofertę. Następnie Sanjuro używa swych sprytnych taktyk do rozgrywania gangów przeciwko sobie – manipuluje nimi tak, by wymordowały się nawzajem i w efekcie oczyszcza miasto. Mrożące krew w żyłach realistyczne sceny walki, deformacja postaci za pomocą prostetycznego makijażu oraz brawurowa reżyseria mieszanki scen okrutnych i humorystycznych – wszystko to razem miało znaczący wpływ na japońskie kino kostiumowe i posłużyło jako ogromna inspiracja dla wielu spaghetti westernów.
„Kobieta z wydm” (1964)
143 min.
reż. Hiroshi Teshigahara
„Kobieta z wydm” to najbardziej znane dzieło jednego z największych japońskich pisarzy awangardowych, Kobo Abe. Powieść została zaadaptowana na potrzeby scenariusza filmowego przez autora, a wyreżyserowana przez Hiroshiego Teshigaharę. Mężczyzna, który odwiedza okolice wydm, by zbierać owady do kolekcji, spędza noc w domu pewnej wdowy. Przeżywa jednak szok, gdy odkrywa, iż został uwięziony, by pomóc w kopaniu piasku następnego dnia. Człowiek ten podejmuje liczne próby ucieczki z domu, który przypomina mu tunel wykopany w piaszczystej ziemi przez larwę mrówkolwa, lecz bez rezultatu. W końcu mężczyzna i wdowa stają się dla siebie niczym mąż i żona, a on staje się jednym z mieszkańców wioski. „Kobieta z wydm” to alegoryczne, krytyczne spojrzenie na cywilizację – absurd niekończącego się trudu pracy, który wydaje się karą, a także na niepewność egzystencji współczesnego człowieka. Film cechują zwroty akcji i elegancko skomponowana strona wizualna.
„Wesołych Świąt, pułkowniku Lawrence” (1983)
123 min.
reż. Nagisa Ôshima
„Wesołych Świąt, pułkowniku Lawrence” to film sensacyjny w reżyserii Nagisy Oshimy, który powstał w koprodukcji japońsko-brytyjsko-nowozelandzkiej. Dla reżysera stał się on trampoliną do sławy na arenie międzynarodowej. Akcja filmu rozgrywa się w 1942 r.
w obozie jenieckim armii japońskiej na Jawie. Historia opowiedziana jest z perspektywy bohaterów: kapitana Yonoi, odczuwającego winę z powodu niemożności uczestniczenia w Incydencie z 26 lutego, próbie wojskowego zamachu stanu z 1936 r.; jego podkomendnego, brutalnego sierżanta Hary; pułkownika Lawrence’a, który mówi płynnie po japońsku; oraz przystojnego majora Celliersa (w tej roli David Bowie), którego tam przeniesiono. Film ukazuje zderzenie kultur – zachodnioeuropejskiej i japońskiej. Mimo, iż Oshima już wcześniej dał się poznać jako reżyser nietypowo obsadzający role, to dzięki temu właśnie obrazowi Ryuichi Sakamoto zaistniał w świecie jako kompozytor, a Takeshi Kitano jako znany reżyser i aktor światowej sławy.
„Pacchigi! Kiedyś zwyciężymy” (2004)
118 min.
reż. Kazuyuki Izutsu
„Kiedyś zwyciężymy” to młodzieżowy film romantyczny w reżyserii Kazuyuki Izutsu. Akcja rozgrywa się w Kioto w roku 1968 i toczy się wokół relacji japońskiego chłopca
i dziewczyny z Korei Północnej mieszkającej w Japonii. Izutsu z powodzeniem opisuje młodość obojga młodych ludzi i życie ich społeczności. Pacchigi, japoński tytuł filmu, oznacza tyle, co zderzenie głowami. Rzeka Imjin-gang, koreańska pieśń ludowa, zachęcająca chłopca i dziewczynę do przezwyciężenia różnic etnicznych w imię szczerych uczuć, jest pieśnią popierającą zjednoczenie na Półwyspie Koreańskim, podzielonym na część północną i południową. Japoński zespół The Folk Crusaders wykonywał własną wersję „Rzeki Imjin-gang”. Płyta została wydana w 1968 roku, lecz ze względów politycznych objęto ją dobrowolnym zakazem sprzedaży.
„Notatnik śmierci” (2006)
126 min.
reż. Shusuke Kaneko
„Notatnik śmierci” („Death Note”) to cykl manga stworzony przez pisarza Tsugumiego Ohbę i twórcę mangi Takeshiego Obatę. Został zaadaptowany jako dwuczęściowy film akcji w reżyserii Shusuke Kaneko. Film cieszył się wielkim powodzeniem nie tylko
w Japonii, lecz także w Azji, Europie i USA. Na fali jego popularności powstał nawiązujący do niego obraz „L: Change the World”. Pewien człowiek przypadkowo znajduje notatnik, który okazuje się być „Death Note” – pozwala on posiadaczowi uśmiercić dowolną osobę poprzez zapisanie w nim jej imienia. Człowiek ten wykorzystuję moc notatnika do dokonywania egzekucji na przestępcach, których nie może dosięgnąć ręka sprawiedliwości. Opinia publiczna nadaje egzekutorowi przydomek „Kira” i wielbi go niczym bóstwo, lecz policja uznaje jego działania za przestępcze i wysyła za nim L, detektywa światowej sławy. Rozpoczyna się konfrontacja będąca rozgrywką pomiędzy dwoma geniuszami.
„Norwegian Wood” (2010)
133 min.
reż. Tran Anh Hung
„Norwegian Wood” to filmowa adaptacja bestsellerowej powieści Harukiego Murakamiego o tym samym tytule z 1987 roku. Adaptacją filmu były zainteresowane liczne wytwórnie filmowe, lecz pisarz nie był skłonny do wyrażenia na to zgody. Ponieważ jednak Murakamiemu podobały się filmy wietnamskiego reżysera Trana Anha Hunga, zgodził się pod warunkiem, iż akcja filmu rozgrywać się będzie w Japonii, a udział w nim wezmą japońscy aktorzy. Reżyser jest autorem scenariusza, zaś w obsadzie wystąpili Kenichi Matsuyama, Rinko Kikuchi oraz Kiko Mizuhara. Piosenka „Norwegian Wood” zespołu The Beatles, od której pochodzi tytuł, została wykorzystana w filmie.
„O dziewczynie skaczącej przez czas” (2006)
film animowany, 100 min.
reż. Mamoru Hosoda
Pierwotnie „O dziewczynie skaczącej przez czas” opublikowano jako powieść science fiction autorstwa Yasutaki Tsutsuiego w roku 1967. Od tego czasu książka doczekała się szeregu adaptacji. Niniejszy film jest trzecią z czterech istniejących. Jest to pierwsza wersja animowana i uważana jest raczej za kontynuację niż nową wersję, z uwagi na to, iż akcja rozgrywa się dwadzieścia lat po poprzednich wydarzeniach. Obraz wyreżyserował Mamoru Hosoda, zaś autorem scenariusza jest Satoko Okudera. Początkowo film pokazywano w niewielkiej liczbie kin, jednak ze względu na jego rosnącą popularność zdobył uznanie szerszej publiczności.
„I zamieszkam wśród przodków” (2013)
film dokumentalny, 118 min.
reż. Kaoru Ikeya
Naoshi Sato to 77-latek z miasta Rikuzentakata w prefekturze Iwate, które zostało zniszczone w potężnym trzęsieniu ziemi z 11 marca 2011 r. „Senzo ni naru” jest filmem dokumentalnym. Jego twórcy towarzyszą Naoshi, który utracił dom wskutek tsunami, zaś jego syn zginął w powodzi. Nie traci on jednak determinacji, by odbudować swój dom
w dokładnie tym samym miejscu. Reżyserem filmu jest Kaoru Ikeya. Ukazując upartego staruszka, walczącego samotnie w swym rodzinnym mieście, doszczętnie zniszczonym przez kataklizm, dokument z powodzeniem opowiada o konsekwencjach nieprzewidywalnych katastrof, roli administracji w ich usuwaniu oraz sile ducha narodu japońskiego, który sam pokonuje trudności i tworzy swą przyszłość.
Przegląd Filmów Japońskich w Polsce
Sylwetki gości
Kazuyuki Izutsu (reżyser)
Urodzony 30 maja 1952 r. Izutsu zadebiutował w 1975 roku filmem Iku iku maito gai - Seishun no mon mon. Zwrócił na siebie uwagę mediów filmem Gaki teikoku w 1981 r.
W 1982 r. założył własną wytwórnię filmową wraz ze znanymi japońskimi reżyserami Kazuhiką Hasegawą, Banmeim Takahashim i Shinjim Somaim. Do jego najbardziej znanych filmów należą Nidaime wa Christian z 1985 r. oraz Inujini sesi mono z 1986 r., a także Uchuu no hosoku (1990), Kishiwada shonen gurentai (1996), Nodo jiman (1999), Geroppa! (2003), Ogon o daite tobe (2012) oraz Kiedyś zwyciężymy z 2004 roku. Jest on także znanym krytykiem filmowym oraz komentatorem telewizyjnym.
Reika Kirishima (aktorka)
Urodzona 5 sierpnia 1972 roku Kirishima debiutowała w serialu telewizyjnym Brother. Uwagę mediów zdobyła rolą w filmie Unmei janai hito z 2005 r., a następnie kreacjami
w obrazach Kowai Douyou (2007) oraz Inju—przebudzenie bestii w reżyserii Barbeta Schroedera z 2008 roku. Została wybrana do roli Reiko w filmie Trana Anha Hunga Norwegian Wood, adaptacji powieści Harukiego Murakamiego pod tym samym tytułem
z 2010 r. To wschodząca gwiazda, skoncentrowana na swej karierze filmowo-telewizyjnej, intensywnie rozwijająca swój warsztat aktorski.
