Z wielkim zainteresowaniem posłuchałem płyty "Ponad horyzont" w wykonaniu krakowskiego zespołu Di Galitzyaner Klezmorim. Płyta bardzo interesująca, znakomite wykonanie, mam nadzieję, że spotka się z ogromnym zainteresowaniem.
Krzysztof Penderecki
Di Galitzyaner Klezmorim istnieje od 1998r. Rozpoczął swoją działalność jako zespół, którego trzon repertuaru stanowiły oryginalne tańce i melodie klezmerskie. Z czasem muzycy, szukając własnego sposobu wyrażenia siebie, zaczęli coraz głębiej ingerować w tradycję. Powstawały utwory, w których materiał historyczny potraktowany był jako punkt wyjściowy dla stworzenia nowej jakości. Naturalną konsekwencją tych poszukiwań był pojawienie się kompozycji własnych, w których muzyka żydowska jest jedynie inspiracją, a nie bazą materiałową. Pomimo iż sposób gry muzyków jest charakterystyczny dla klezmerstwa, utwory są przedstawiane bardziej w ujęciu artystycznym niż folkowym.
Zespół jest laureatem Europejskich Nagród w Dziedzinie Kultury(Bazylea 1998)oraz zdobywcą I nagrody na I Otwartym Konkursie Chopinowskim Na Wszystkie Instrumenty z Wyjątkiem Fortepianu (Kraków 1999).
Do najważniejszych osiągnięć muzycy zaliczają także: reprezentację Polski na koncercie upamiętniającym I rocznicę rozszerzenia Unii Europejskiej (Luksemburg 2005), koncert na Wystawie Światowej EXPO 2000,koncert zorganizowany przez rozgłośnię MDR(Lipsk 2011). W pierwszej części wieczoru w sali lipskiego Gewandhausu wykonano "Polskie Requiem" K. Pendereckiego pod dyrekcją kompozytora, w drugiej zabrzmiała muzyka DiGK.
Z inicjatywy wybitnego polskiego wiolonczelisty i dyrygenta Adama Klocka powstały aranżacje orkiestrowe do wybranych utworów. Ich autorem jest Paweł Przezwański. Program ten był prezentowany z towarzyszeniem orkiestr:Filharmonii Kaliskiej (Kalisz 2010), Filharmonii Pomorskiej (Bydgoszcz 2010), Filharmonii Świętokrzyskiej (Kielce 2012) oraz Chorwackiej Filharmonii Kameralnej (Zagrzeb, Koprivnica 2011).
DI GALITZYANER KLEZMORIM - PONAD HORYZONT
1."Mam nad sobą Niebo" (komp. M. Śpiewak; aranż. G. Śpiewak, R. Seweryniak) …............................. 7:53
2."Ponad horyzont" (komp. M. Śpiewak; aranż. G. Śpiewak, R. Seweryniak) ........................................... 7:06
3."Tantz, tantz" (komp. Abe Schwartz, M. & G. Śpiewak; aranż. DiGK) .................................................. 6:00
4."Tryumf Harry'ego" (komp. i aranż. M. & G. Śpiewak; orkiestracja P. Przezwański) ............................ 8:52
5."Dual dance" (komp. R. Seweryniak, M. Śpiewak; aranż. G. Śpiewak, R. Seweryniak) .............................. 5:01
6."Sirtos dla Leona" (mel. trad.; aranż. M. & G. Śpiewak) .................................................................. 7:56
7."Traktat tradycyjny o … nicnierobieniu" (mel. trad.; aranż. DiGK) ........................................... 5:10
TT 48:02
Utwory nr 1,3,4,6 zostały zarejestrowane w lutym 2011r. w Preisner Studio w Niepołomicach. Rejestracji utworów nr.2,5,7 oraz miks i mastering całości dokonano w lipcu 2012 w studio Nieustraszeni Łowcy Dźwięków w Krakowie.
W nagraniach udział wzięli:
Zespół Di Galitzyaner Klezmorim w składzie: Mariola Śpiewak – klarnet; Grzegorz Śpiewak – akordeon, efekty perkusyjne; Rafał Seweryniak – kontrabas, efekty perkusyjne
Zespół smyczkowy (utwór nr 4) w składzie: Paweł Futyma, Mateusz Jędrysek - I skrzypce; Anna Górecka, Bartosz Staniak - II skrzypce, Paweł Rychlik - altówka, Iza Krzywdziak - wiolonczela.
Realizacja dźwięku i produkcja muzyczna: Dariusz Grela
Opis utworów
1." Mam nad sobą Niebo"
Utwór dedykowany młodej poetce - Marcie Dąbkowskiej. Autorka jest niezwykłą, charyzmatyczną osobą, którą los doświadczył niepełnosprawnością. Jej poezja przesycona jest niesamowitą energią, radością z życia i ciepłym spojrzeniem na człowieka. Twórczość Marty budzi wśród odbiorców niekłamany entuzjazm. Jest również dobrym pretekstem, aby zajrzeć w świat dla większości osób na co dzień niedostępny - w świat po drugiej stronie wózka.
Tytuł utworu to również tytuł Jej debiutanckiego tomiku, z którego pochodzą zamieszczone we wkładce płyty wiersze.
2."Ponad horyzont"
Interpretacja dowolna.
3."Tantz, tantz"
Nasza własna, pod koniec lekko swingująca aranżacja melodii tradycyjnej, której autorem jest Abe Schwartz. Tytuł oryginału – "Tantst, tantst, Yidelekh"
4."Tryumf Harry'ego"
Utwór skomponowany na potrzeby filmu dokumentalnego pt. "My Thesis Harry" amerykańskiego reżysera Daniela B. Burnsa. Film ukazuje losy polskiego żyda Chiela (później Harrego) Zborowskiego, który w obozie koncentracyjnym stracił całą swoją rodzinę. Jego tryumf polega na tym, iż-pomimo tak traumatycznych doświadczeń-nie ugiął się pod ich ciężarem, nie pozwolił opanować się nienawiści. Potrafił wzbudzić w sobie ponownie radość i pasję życia. Nasza muzyka, zgodnie z zamysłem reżysera, ilustruje ważniejsze wątki z życia bohatera eksponowane w dokumencie.
5."Dual dance"
W polskim tłumaczeniu "Taniec dwoisty". Utwór zbudowany na zasadzie kontrastu. Stylizowany na tradycyjny, temat główny, próbuje wkomponować się w bardziej nowoczesną rzeczywistość.
6. "Sirtos dla Leona"
Właściwie kompozycja opiera się na melodii tradycyjnej hory. Na potrzeby warsztatów tańca, na których współpracowaliśmy z Leonem Blankiem- tancerzem, choreografem i nauczycielem tańca żydowskiego, (Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie i Sztokholmie) do melodii tradycyjnej hory dopasowany został charakterystyczny rytm sirtosa, ludowego tańca greckiego. Gdy w 2008r. Leon zmarł, utwór po prze-aranżowaniu dedykowany został Jego pamięci.
7."Traktat tradycyjny o...nicnierobieniu"
Niespodzianka o charakterze tradycyjnym, wyłącznie dla wytrwałych słuchaczy, którzy po długiej i wyczerpującej podróży dotarli aż do tego punktu.
Oparta na utworze znanym wśród klezmerów Nowego Jorku jako "Cygański Bulgar"
Marta Dąbkowska
Idę
Idź – nawet gdy ci mówią że chodzić nie umiesz
idź – przed siebie – nawet bez powodu
idź – odważnie w tłumie
idź – uparcie brnij do przodu
Idź swoim własnym krokiem
tak jak umiesz - noga za nogą
nie zniechęcaj się wzgardliwym wzrokiem
nie zaliczaj się do tych co nie mogą
Idź – aż do granic siły
choćby nie wierzono w ciebie wcale
choćby wszystkie znaki – nie – mówiły
choćby burza – ty idź dalej
Idź – na tych co przystają nie zważaj
w miejscu już zostało wielu
ty idź – zmęczeniu się nie poddawaj
idź dzielnie aż do celu
Idź – własny szczyt zdobyć
nawet gdy nazwą cię kaleką
Idź – nie trzeba umieć chodzić
by zajść daleko
Wiersz o tobie
Zwykły Człowieku – bez dyplomu
w szarym prochowcu codzienności
choć nie zdobyłeś szczytu świata
i nie wygrałeś konkursu piękności
Jesteś niczym niezastąpionym
Współlokatorem lokum pod niebem
jakże ogromną bezkresną pustynią
byłby mój świat Człowieku bez Ciebie
Aktorze grający w najpiękniejszych chwilach
Mistrzu wywoływania uśmiechu mojego
jakże wyglądał by mój stół kuchenny
bez krzesła przy nim gościnnego
Twoja obecność dla mnie bezcenna
w pociągu życia Współpasażerze
nie z pierwszych stron gazet
lecz taki zwyczajny
– dobrze że jesteś
Po ludzku
Być samowystarczalnym zupełnie
nie prosić o nic
na nic nie czekać
nie oglądać się na nikogo
radzić sobie świetnie samemu ze wszystkim
nie dzielić się z nikim radością i smutkiem
nie zawracać innym głowy
być silnym – nie potrzebować pomocy
twierdzić że bez życzliwego spojrzenia i ciepła dłoni
życie jest życiem
być głuchym na bicie serca
Ślepym na łzy
odpornym na miłość
Mówią – trzeba być silnym
lecz czy to całkiem po ludzku
Plan
Bóg stworzył mnie inną
by ludzie mogli zobaczyć
że jest inność
Kazał inaczej iść
by ludzie mogli zobaczyć
że można iść inaczej
Dał mi niedołężne dłonie
by ci co mają sprawne
dostrzegli jak wiele mogą
Dał mi nogi koślawe
by ci co narzekają
że idą drogą trudną
zobaczyli
jak łatwo jest wlec nogę
za nogą
Zamiast mowy
Bóg dał mi bełkotanie
by ci co po ludzku mówią
dostrzegli jak cenne jest
każde słowo zrozumiane (...)
Więcej informacji na stronie www.klezmorim.pl
