INSPIROWANA DANTEM WIZJA MIŁOŚCI SILNIEJSZEJ NIŻ ŚMIERĆ
Lech Majewski jest jednym z najbardziej wszechstronnych, ale i najbardziej zagadkowych polskich reżyserów. Jako nieliczny z rodzimych twórców zrobił karierę na świecie mimo, że nigdy nie kręcił filmów komercyjnych. Galapagos Films z dumą przedstawia jego najnowsze dzieło „Onirica”. Film, będący ostatnią, po „Ogrodzie rozkoszy ziemskich” oraz „Młynie i krzyżu”, częścią autorskiego tryptyku reżysera zadebiutuje na Blu-ray i DVD już 16. października.
Adam (Michał Tatarek), znawca literatury symbolicznej, cudem przeżył wypadek samochodowy, w którym zginęli jego ukochana, Basia (Anna Mielczarek) i jego najlepszy przyjaciel, Kamil (Szymon Budzyk). Decyduje się porzucić karierę wykładowcy akademickiego i zatrudnia się w hipermarkecie jako kasjer. Próbuje mu pomóc ciotka Xenia (Elżbieta Okupska). Intelektualistka, wielbicielka literatury, jego ostatnia krewna. Stara się go przekonać, aby zaakceptował swój los. Argumentując, przywołuje metaforę polany.
Bólu nie koi także wiara. Podczas spowiedzi Adam wyznaje, że trauma zabrała mu możliwość modlitwy, skoro Bóg nie ochronił jego najbliższych. Ucieka od dojmującej rzeczywistości, zasypiając tak często jak to tylko możliwe. Jego wyobraźnia, podsycana wspomnieniami, obserwacją, rozmowami, a najbardziej lekturą "Boskiej komedii" rodzi niezwykłe wizje: ojciec orzący wołami posadzkę supermarketu; dziewczyna w bikini kusi bohatera na ośnieżonym stoku Matterhornu; Niagara spadająca na ołtarz katedry oraz las pełen zmarłych. Tylko w tym równoległym, onirycznym świecie Adam może znowu porozmawiać z Kamilem i spotkać Basię. Nie tylko spotkać, ale dostąpić wraz z nią wniebowstąpienia, tak jak było to udziałem Dantego i Beatrycze.
Adam stał się także świadkiem dramatu zbiorowego. Rok 2010 okazał się dla polskiego społeczeństwa "rokiem biblijnym", działy się dantejskie sceny: powodzie, pożary, osuwająca się ziemia i katastrofa samolotu prezydenckiego. Tragedia narodowa jeszcze bardziej wzmacnia doświadczenie tej osobistej.
− Dante Alighieri fascynował mnie od dawna. Uczyłem się od niego prawa diapazonu pomiędzy wysokim a pospolitym; epickim a lirycznym, osobistym i publicznym. Prawo sztuki jest prawem kontrastu. Skrzeczącą rzeczywistość chciałem skonfrontować z historią, religią, transcendencją, a „Boska komedia” nadawała się do tego idealnie. „Onirica” jest obrazem odzwierciedlającym to, czym żyję i co mnie otacza. Dante jest dobrym nauczycielem, wskazuje, jak penetrować swoje prywatne uniwersum i jednocześnie opowiadać o świecie wokół – mówi o swoim najnowszym filmie Lech Majewski.
„Onirica” to trzecia i ostatnia część filmowego tryptyku Lecha Majewskiego, w którym wielki reżyser prowadzi dialog z wielkimi mistrzami przeszłości. W zrealizowanym w 2003 roku „Ogrodzie rozkoszy ziemskich” był to Hieronim Bosch, a w nakręconym w 2010 roku „Młynie i krzyżu” Peter Bruegel. W „Onirice” Lech Majewski nawiązuje do średniowiecznego arcydzieła „Boskiej komedii” Dantego Aligheri.
− Mój film to poemat wizualny. Pozwolił mi połączyć dwie inspiracje – sposoby wyrażania się, którymi posługiwałem się wcześniej. Zaczynałem jako malarz i poeta. Zarówno obraz, jak i wiersz uczą skrótowości, metaforyzacji symbolu. Skropleniem metafory jest symbol, stąd naturalne jest dla mnie taka forma wyrazu. (…) Jako całość ma on dla mnie sens i to bardzo precyzyjny – mówi Lech Majewski.
Światowa premiera filmu „Onirica” odbyła się 7. kwietnia 2014 roku na festiwalu we włoskim mieście Bari. 2 dni później był już prezentowany na festiwalu w tureckim Stambule. Następnie (w lipcu) mogli go zobaczyć widzowie na festiwalach w Monachium (Niemcy), Taipei (Tajwan), Odessie (Ukraina) oraz Puli (Chorwacja). Między 28 a 30 sierpnia „Onirica” była pokazywana w ramach sekcji World Greats na jednym z najważniejszych festiwali świata - w kanadyjskim Montrealu. Później widzieli go także widzowie w Ostendzie (Belgia), Batumi (Gruzja), Vancouver (Kanada) oraz Durres (Albania). W październiku amerykańska premiera „Oniriki” odbyła się w Boston Museum of Fine Arts, a w 2015 roku prezentowana była w Luwrze oraz w londyńskiej National Gallery.
− Pojawiają się w „Onirice” rzeczy, których nie potrafię sobie do końca wyjaśnić, ale jednocześnie wiem, że w procesie twórczym wewnętrzny głos podpowiadał i nakazywał mi to, co powinienem zawrzeć. Przekazuję obrazy, które wypływają z obszarów nieświadomości, a kino jest dobrym miejscem dla takiej wypowiedzi – mówi Lech Majewski.
Film został świetnie przyjęty przez krytyków na świecie. − Jeśli zdemontujemy „Onirikę”, odkryjemy, że prawie każdy obraz jest zagadką, tajemnicą i niespodzianką. Bez utraty precyzji (odniesienia artystyczne następują po sobie z doskonałą wewnętrzną logiką) wizyjny język filmu, fragmenty i skróty pamięciowo-ewokacyjne jako całość przekształcają się w delikatną i niezbywalną opowieść o straconym czasie. Tam, gdzie między tajemniczym cierpieniem, a tętniącą egzystencją, wszyscy możemy się odnaleźć – pisał o „Onirice” Massimo Rota na łamach opiniotwórczego „Rolling Stone Magazine”.
− „Onirica”, to kolejne dzieło mocujące się ze śmiercią, a przy tym film rygorystycznie formalny: napięcie, które go napędza i podtrzymuje jest tym samym, które tworzy się między przemijaniem człowieka a trwaniem sztuki; między pytaniami stawianymi przez człowieka, a odpowiedziami danymi przez sztukę; między wyjątkowością chwili obecnej, a przykładami wziętymi z przeszłości. W dialogach słychać echo Guerry i Antonioniego, a także hołd złożony Felliniemu, zaś warstwa wizualna jest przykładem mistrzostwa kompozycji – chwaliła film Anna Maria Pasetti na łamach włoskiego dziennika „Il Fatto Quotidiano”
KIM JEST LECH MAJEWSKI?
To jeden z najbardziej wszechstronnych polskich artystów: reżyser filmowy i teatralny, pisarz, poeta, malarz, członek Gildii Reżyserów Amerykańskich i Europejskiej Akademii Filmowej. Początkowo studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych, ale porzucił je dla łódzkiej Filmówki, którą ukończył w 1977 roku jako dyplomowany reżyser. Jeszcze jako student zrealizował w 1975 roku etiudę „Grand Hotel”, która zdobyła Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Szkół Filmowych.
W 1980 roku Lech Majewski nakręcił film „Rycerz” – pierwszą pełnometrażową produkcję w swojej karierze. Obraz został szczególnie dobrze przyjęty w Stanach Zjednoczonych i Anglii, co przełożyło się na zaproszenie reżysera do Cambridge.
W Anglii organizował m.in. przegląd polskiego kina zatytułowany „Uczniowie Wojciecha Hasa”, a w 1982 roku na Tamizie wystawił monumentalną inscenizację „Odysei” Homera. Spektaklem tym zwrócił na siebie uwagę producenta Michaela Hausmana, który zaprosił go do Stanów Zjednoczonych, a później zrealizował jego film „Lot świerkowej gęsi”.
W 1986 roku Lech Majewski wyjechał do Rio de Janeiro, gdzie wspólnie z Ronaldem Biggsem – jednym z uczestników słynnego angielskiego napadu stulecia – pracował nad filmem „Więzień Rio”. Zdjęcia do obrazu powstawały m.in. w brytyjskim Pinewood Studios. Film, w którym główne role zagrali Steven Berkoff, Paul Freeman i Peter Firth odniósł duży sukces.
W 1992 roku, we współpracy z należącym do Davida Lyncha studiem Propaganda Films, Majewski zrealizował „Ewangelię według Harry’ego” – film, w którym zadebiutował w głównej roli Viggo Mortensen – późniejszy odtwórca roli Aragorna w Trylogii „Władca Pierścieni” Petera Jacksona.
Kolejne lata Majewski poświęcił na pracę w teatrze oraz pisanie. Wystawił m.in. „Króla Ubu” z muzyką Krzysztofa Pendereckiego, sztukę „The Black Raider” Roberta Wilsona, Toma Waitsa i Williama S. Burroughsa w Niemczech, a w warszawskim Teatrze Wielkim operę „Carmen”.
Do kina powrócił w 1996 roku jako scenarzysta i producent biograficznego filmu „Basquiat – taniec ze śmiercią” w reżyserii Juliana Schnabla z Jeffreyem Wrightem, Benicio Del Toro, Davidem Bowie, Dennisem Hopperem, Christopherem Walkenem i Willemem Dafoe w obsadzie.
W 1996 roku Lech Majewski zadebiutował jako kompozytor - wspólnie z Józefem Skrzekiem stworzył muzykę i libretto do autobiograficznej opery „Pokój Saren” na podstawie własnych wierszy wydanych w tomiku „Mieszkanie”. Międzynarodowy Instytut Teatru uznał spektakl za jedną z najlepszych współczesnych oper, a w 1997 roku reżyser przeniósł ją na ekran w filmie telewizyjnym pod tym samym tytułem.
W 1999 roku Lech Majewski zrealizował „Wojaczka”. Biograficzna opowieść o „kaskaderze polskiej literatury” Rafale Wojaczku zdobyła ponad 20 nagród, w tym tytuł Najlepszego Europejskiego Niezależnego Filmu w roku 2000 w Barcelonie oraz Najlepszego Filmu Europejskiego, a odtwarzający w nim rolę tytułową Krzysztof Siwczyk otrzymał nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej w kategorii „najlepszy aktor europejski”. Dwa lata później powstał „Angelus”, a w 2003 roku „Ogród rozkoszy ziemskich” – ekranizacja wydanej w 2002 roku książki Majewskiego pt. „Metafizyka”. Film został nagrodzony Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Rzymie w 2004 roku.
Wideoarty, fotografie i rzeźby Lecha Majewskiego pokazywało wiele muzeów i galerii świata. W 2006 roku nowojorskie Museum of Modern Art uhonorowało jego twórczość organizacją indywidualnej retrospektywy. W lutym 2007 cykl wideoartów „KrewPoety" zobaczyli uczestnicy Festiwalu Filmowego w Berlinie, a w czerwcu instalacja stała się częścią weneckiego Biennale. Cykl ten posłużył również za kanwę filmu fabularnego „SzklaneUsta”. Film „Młyn i krzyż” (2011) miał premierę w Luwrze. Nagrodzony na kilkunastu festiwalach, został zakupiony do dystrybucji przez ponad 70 krajów, co stanowi rekord sprzedaży zagranicznych filmu wyprodukowanego w Polsce. Cykl wideoartów „Bruegel Suite” był wystawiany na 54. Biennale w Wenecji, a także m. in. w National Gallery w Londynie, Prado w Madrycie, Tel Aviv Museum of Art, Muzeum Narodowym w Krakowie oraz w Luwrze.
Więcej informacji na stronie: www.lechmajewski.art.pl
WYDANIE BLU-RAY™ I DVD
Film „Onirica” na Blu-ray™ i DVD zadebiutował 16. października. Na płytach obok filmu znajdują się również wyjątkowe dodatki specjalne:
• zwiastun
• galeria zdjęć
• wybrane sceny
Więcej informacji o premierach DVD i Blu-ray na profilu:
facebook.com/MojeFilmyDVD
