Międzynarodowe święto teatru będzie obchodzone w poniedziałek w ponad stu państwach na świecie.
Co roku sekretariat Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) zamawia u wybitnego człowieka teatru okazjonalne orędzie. Pierwsze w 1962 r. napisał francuski pisarz Jean Cocteau. W ubiegłym roku jego autorem był amerykański reżyser teatralny i operowy Peter Sellars.
Tym razem autorką międzynarodowego przesłania jest egipska aktorka Samiha Ayoub. Publikujemy tekst jej orędzia udostępniony PAP przez Polski Ośrodek ITI.
"Do wszystkich moich przyjaciół – artystów teatralnych z całego świata. Piszę do Was to przesłanie w Międzynarodowy Dzień Teatru i choć czuję się ogromnie szczęśliwa, że do Was przemawiam, jednocześnie drżę z powodu cierpienia, którego wszyscy – artyści teatralni i nieteatralni – doświadczamy (…)" - napisała Ayoub.
Zwróciła uwagę, że "niepewność jest skutkiem tego, z czym musimy mierzyć się wobec licznych konfliktów, wojen i katastrof naturalnych". "Niszczą one nasz świat materialny, duchowy i rujnują życie psychiczne" - podkreśliła.
"Mówię do Was dzisiaj, czując jednocześnie, że świat stał się samotną wyspą lub statkiem we mgle, który składa żagle i dryfuje bez sternika i punktów orientacyjnych. Kontynuuje jednak podróż z nadzieją, że dotrze do bezpiecznej przystani po długiej, morskiej wędrówce" - oceniła egipska aktorka.
Zaznaczyła, że "świat nigdy nie był tak zjednoczony i podzielony zarazem". "W tym tkwi dramatyczny paradoks naszej współczesności" - oceniła. "Z jednej strony szybkość informacji i nowoczesna komunikacja przełamały wszelkie bariery geograficzne. Z drugiej dzisiejsze konflikty i napięcia przekroczyły granice logicznego myślenia, tworząc fundamentalną rozbieżność, która oddala nas od prawdziwej esencji życia" - tłumaczyła Ayoub.
"Teatr w swojej pierwotnej formie to działanie oparte właśnie na fundamencie człowieczeństwa, jakim jest życie" - napisała. "Jak mawiał Konstanty Stanisławski: +„Nigdy nie wchodź na scenę z błotem na stopach. Zostaw swoje brudy na zewnątrz. Pozbądź się swoich małych zmartwień i wszystkiego, co odwraca twoją uwagę od sztuki+" - przypomniała. "Wchodząc na scenę, wnosimy na nią pojedyncze życie, które ma zdolność pomnażania energii. Ożywia ona innych, sprawia, że rozkwitają i stają się bogatsi wewnętrznie" - podkreśliła artystka.
"To, co robimy w teatrze jako dramaturdzy, reżyserzy, aktorzy, scenografowie, poeci, muzycy, choreografowie i technicy, wszyscy bez wyjątku, to akt tworzenia życia, które nie istniało, zanim nie weszliśmy na scenę. To życie zasługuje na troskę. Zasługuje na opiekuńczą dłoń, która je trzyma, kochającą pierś, która je obejmie, łagodne współodczuwające serce i trzeźwy umysł pozwalający przetrwać" - napisała Ayoub.
Wyjaśniła, że nie przesadza "mówiąc, że to, co robimy na scenie jest aktem powoływania życia z nicości: jak palący się żar, który świeci w ciemności, rozjaśniając mrok nocy i rozgrzewając jej chłód". "To my dajemy życiu jego wspaniałość. To my je ucieleśniamy. To my sprawiamy, że jest pełne witalności i znaczenia. Dostarczamy narzędzi do jego zrozumienia. Używamy światła sztuki, by stawić czoła ciemności ignorancji i ekstremizmu. Wyznajemy doktrynę życia po to, by mogło się rozprzestrzeniać" - zapewniła. "Nasz wysiłek, czas, pot i łzy, krew i nerwy, wszystko, co mamy, służą temu wyższemu celowi. Broniąc prawdy, dobra i piękna, wierzymy, że życie zasługuje na to, by być przeżywanym" - podkreśliła aktorka.
"Dzisiaj przemawiam do Was nie tylko po to, żeby celebrować święto ojca wszystkich sztuk - teatru. Zapraszam Was by wspólnie, stanąwszy ręka w rękę i bark w bark, wykrzyknąć pełnymi głosami (tak jak na scenach naszych teatrów), by świat poszukał w sobie zagubionej istoty ludzkiej. Niech nasze słowa wybrzmią, budząc sumienie całego świata, prosząc o wolnego, tolerancyjnego, kochającego, współczującego, delikatnego i akceptującego człowieka" - napisała. "Odrzućmy podły wizerunek brutalności, rasizmu, krwawych konfliktów, jednostronnego myślenia i ekstremizmu" - zaapelowała.
"Ludzie chodzą po tej ziemi i pod tym niebem od tysięcy lat, i będą kontynuować swoją wędrówkę" - zapewniła. "Wyjdźmy zatem z bagna wojen i krwawych konfliktów – zostawmy je u drzwi sceny. Może wtedy zamglone wątpliwościami człowieczeństwo stanie się na nowo kategorycznym pewnikiem. Bądźmy znowu dumni, że jesteśmy ludźmi, braćmi i siostrami" - podkreśliła aktorka.
"Naszą misją (…) od pierwszego występu aktora na scenie jest stała konfrontacja z tym, co brzydkie, krwawe i nieludzkie" - przypomniała. "Naprzeciw stawiamy wszystko, co piękne, czyste i humanitarne. Mamy zdolność rozsiewania życia. Pomnażajmy je razem dla dobra zjednoczonego świata i ludzkości" - napisała w przesłaniu Samiha Ayoub.
Samiha Ayoub urodziła się 8 marca 1932 r. w kairskiej dzielnicy Shubra. W 1953 r. ukończyła Wyższy Instytut Sztuk Dramatycznych, gdzie uczyła się m.in. u dramatopisarza Zakiego Tulaimata.
W ciągu swojej kariery artystycznej zagrała w około 170 sztukach, m.in. w: "Raba'a Al-Adawiya", "Sekkat Al-Salamah", "Krwawe zasłony Kaaba", "Agha Memnon" i "Kaukaskie koło kredowe". Chociaż role teatralne stanowią większość jej dorobku artystycznego, występowała także w kinie i telewizji. W kinie zasłynęła dzięki kilku filmom, takim jak: "Ziemia hipokryzji", "Poranek islamu", "Z szczęściem" i "Wśród ruin". Ma też na swoim koncie wiele wybitnych kreacji w filmach telewizyjnych, wśród których można wymienić: "Światło rozproszone", "Czas na róże", "Amira w Abdeen" oraz "Al-Masrawiya".
W 2015 r. uhonorowano ją państwową Nagrodą Nilu w dziedzinie sztuki. Otrzymała też szereg odznaczeń od kilku prezydentów, w tym egipskich - Gamala Abdel Nassera i Anwara Sadata, a także prezydenta Syrii Hafiza al-Assada i francuskiego prezydenta Giscarda d'Estainga.
Międzynarodowy Dzień Teatru został ustanowiony w czerwcu 1961 r., na pamiątkę otwarcia Teatru Narodów w Paryżu, które miało miejsce 27 marca 1957 r.
Jego ustanowienie zaproponował Arvi Kivimaa, prezydent Fińskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego podczas 9. Światowego Kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) w Helsinkach. Odtąd Dzień Teatru jest koordynowany i obchodzony przez ponad sto narodowych ośrodków ITI na całym świecie.
Międzynarodowy Instytut Teatralny został założony w 1948 r. w Pradze przez osiem państw, w tym Polskę. Obecnie działa pod auspicjami UNESCO, a jego sekretariat mieści się w Paryżu.
Grzegorz Janikowski
