"W ramach naszego cyklu poświęconego mistrzom kina organizujemy największy od 25 lat, a prawdopodobnie największy w Polsce pokaz retrospektywny filmów Krzysztofa Zanussiego. Łącznie pokażemy kilkadziesiąt jego filmów, a pokaz jest dowodem jak bogaty i różnorodny jest jego dorobek. Nie zabraknie filmów, które weszły do kanonu polskiego i światowego kina. Wyświetlimy m.in. Barwy ochronne, Iluminację i najnowszy jego film - Liczbę doskonałą, która w kwietniu trafi na ekrany kin studyjnych" - powiedział PAP organizator pokazu w kinie Iluzjon, filmoznawca dr Robert Birkholc.
"Chcę jednak podkreślić, że widzowie będą mieli okazję zobaczyć mało znane lub prawie nieznane produkcje tego wybitnego reżysera. Część z nich to filmy znane wąskiemu gronu koneserów. Krzysztof Zanussi pomógł nam w dotarciu do kopii niektórych z nich. Debiutował już pod koniec lat 50. i realizował jeszcze amatorskie filmy. Pokażemy więc Cement i słowa, Receptę dla Johna i Tramwaj do nieba oraz etiudę ze szkoły filmowej oraz film dyplomowy Śmierć prowincjała z 1965 r. Niektórzy krytycy uznają go wręcz za jeden z najwybitniejszych filmów i twierdzą, że to Zanussi w najczystszej postaci. Widoczna jest tu ascetyczna stylistyka, koncentracja na konflikcie wewnętrznym bohatera i oszczędne operowanie słowem - czyli wszystkie wyróżniki jego późniejszych, najbardziej znanych dzieł filmowych" - wyjaśnił.
"Wyświetlimy Góry o zmierzchu - jeden z najważniejszych polskich filmów o tematyce górskiej, półgodzinny moralitet "Zaliczenie" z Danielem Olbrychskim i Aleksandrem Bardinim. Na naszym pokazie nie zabraknie także całkiem nieznanych i najbardziej unikatowych filmów realizowanych przez Zanussiego dla telewizji zachodnioniemieckiej jak Lekcja anatomii (1977) - zrealizowana w konwencji eseju filmowego. 2 kwietnia wyświetlimy nieznane filmy Zanussiego m.in. Wygasłe czasy i wspomnianą już Lekcję anatomii. Nie są to klasyczne filmy fabularne, lecz raczej rodzaj dyskursu filozoficznego. Pewien problem czy zagadnienie jest analizowane na różne sposoby. Zanussi łączył w nich sceny z udziałem aktorów ze scenami dokumentalnymi lub stylizowanym na dokumentalne, osiągając często niezwykły i zaskakujący widza efekt. Na planie pojawiały się np. plansze naukowe ilustrujące wybrane zagadnienie naukowe. To były jego ważne intelektualne eksperymenty. Zanussi tworzył kino intelektualne, które zmuszało widza do refleksji i przemyśleń właśnie dzięki nietypowej formule esejów" - dodał.
"Filmy jak Iluminacja czy Constans są ogólnie znane. Pokaz w kinie Iluzjon jest okazją do zapoznania się z najbardziej unikalnymi filmami. Pierwszy z pokazów rozpocznie się w niedzielę 2 kwietnia w Iluzjonie. W poniedziałek zapraszamy na pokaz krótkometrażowych filmów Zanussiego m.in. Zaliczenie, Hipoteza i "Twarzą w twarz. 6 kwietnia nasi widzowie zobaczą pełnometrażowy debiut reżysera - Strukturę kryształu, który na ekrany polskich kin trafił w październiku 1969 r." - powiedział.
"W kwietniu i maju wyświetlimy pozostałe filmy tego wybitnego twórcy. Planujemy także spotkanie z reżyserem, które poprowadzi autorka książki Niepokój i tęsknota. Kino wobec wartości. O filmach Krzysztofa Zanussiego dr Mariola Marczak" - dodał dr Birkholc.
Krzysztof Zanussi - polski reżyser filmowy, scenarzysta i filozof. Urodził się 17 czerwca 1939 r. w Warszawie. W 1959 r. został absolwentem wydziału fizyki na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1962 r. filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W roku 1966 ukończył studia reżyserskie w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Działał w amatorskim ruchu filmowym. W latach 1971-1983 był wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a w latach 1975-1977 przewodniczącym Rady Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych (DKF). Od 1980 r. kierownik artystyczny zespołu, a następnie dyrektor Studia Filmowego "Tor". W 1990 roku został wybrany na Prezydenta Federacji Europejskiej Realizatorów Audiowizualnych. Członek Europejskiej Akademii Filmowej. Pełnometrażowy debiut Zanussiego to "Struktura kryształu" (1969). W latach 70. powstały m.in. "Życie rodzinne", "Iluminacja", "Barwy ochronne", "Bilans kwartalny" i "Spirala" zaliczane przez krytyków do dzieł nurtu moralnego niepokoju. W następnej dekadzie reżyser zrealizował m.in. "Rok spokojnego słońca" (1985) a w latach 90. - "Cwał". Do ważniejszych jego filmów należą także m.in. "Kontrakt" (1980), "Stan posiadania" (1989), "Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową" (2001) i " Persona non grata" (2005). Za całokształt twórczości został uhonorowany Platynowym Lwem na 44. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz Polską Nagrodą Filmową Orzeł za osiągnięcia życia (2019).
Maciej Replewicz
