W sobotę amerykański zespół Kronos Quartet wystąpi w Górnośląskim Centrum Kultury w Katowicach, gdzie jako gwiazda tegorocznej edycji festiwalu Ars Cameralis wykona kwartety Henryka Mikołaja Góreckiego. Jeden z nich - III Kwartet smyczkowy ("songs are sung") - powstał na specjalne zamówienie zespołu. Kompozytor ma przybyć na koncert.
W piątek Henryk Mikołaj Górecki podpowiadał wirtuozom, jak powinni wykonywać melodie ludowe utrwalone przez przedwojennego etnografa ks. Władysława Skierkowskiego, a rozpisane przez niego na chór a capella. "Oni chcieliby to grać szybciej, ale to nie bardzo możliwe, chór ma swój oddech" - mówił o tempie jednej z pieśni Górecki.
"Chłopcy z kwartetu wzięli te pieśni, bo im się bardzo spodobały i zrobili z tego kwartet smyczkowy. To pięć pieśni na chór z
przepięknymi tekstami kurpiowskimi w gwarze. Wszystkie teksty są o Jasiu. Ja też poświęciłem je Jasiowi, mojemu pierwszemu wnukowi" - wyjaśnił kompozytor.
"Dotychczas graliśmy te utwory tylko raz. Byłoby dobrze, gdyby były wykonywane podczas koncertów" - mówił założyciel Kronos Quartet David Harrington. Górecki podkreślał, że swoje wersje pieśni rozpisał na chór - tak, że im większy, tym lepiej brzmią. Zastanawiał się nad ich przeróbką pod kątem kwartetu smyczkowego, wskazując że napisałby je inaczej.
"One są takie, jak ks. Skierkowski zapisał, nie robiłem żadnych transpozycji. Sam dużo napisałem na chór, lubię chóry, zespoły
śpiewacze. Po orkiestrze smyczkowej jest to najładniejszy zespół - naturalny, prawdziwy, niezmanierowany dźwięk" -opowiadał Henryk Mikołaj Górecki.
Muzycy Kronos Quartet, pytani o sobotni koncert, podkreślali że chcieli wykorzystać możliwość, by zebrać kwartety smyczkowe
napisane przez Góreckiego i "sprowadzić je do domu". Wskazywali też, że występ na katowickim festiwalu uważają za być może najważniejszy tegoroczny koncert.
Choć Górecki odmówił bezpośredniej opinii o Kronos Quartet, sugerując że jego rola kończy się na napisaniu utworu i daniu
wskazówek wykonawcy, wskazał że muzycy tego zespołu dysponują "niesamowitymi możliwościami". "Marzy mi się, by pojechać gdzieś z nimi, zamknąć się na dwa tygodnie i pracować" - powiedział.
Kronos Quartet powstał w 1973 r. W repertuarze ma m.in. dzieła Dymitra Szostakowicza, Beli Bartoka, Charlesa Ivesa i Henryka Mikołaja Góreckiego, eksperymentalne kompozycje Johna Cage'a, utwory Astora Piazzolli, Theloniousa Monka i Duke'a Ellingtona, Jimiego Hendriksa, Philipa Glassa, Johna Zorna i Ornette'a Colemana.
Zespół występuje co roku z ponad setką koncertów w najbardziej prestiżowych salach, klubach jazzowych i na festiwalach na całym świecie. Otrzymał wiele nagród międzynarodowych. Najwyższe wyróżnienia, w tym Grammy, zdobyło także ponad 30 płyt tego kwartetu.
Artyści występowali z wieloma gwiazdami muzyki popularnej, jazzu i folku, takimi jak Allen Ginsberg, Tom Waits, David Bowie, Dave Matthews i Nelly Furtado. Specjalnie dla nich komponują m.in.: Amerykanie Philips Glass, Steve Reich, Terry Riley, John Zorn, Fin Aulis Sallinen, Niemiec Alfred Schnittke i Libańczyk Rabih Abou-Khalil.
